(၁)
ၿပီးခဲဲဲ႔တဲ႔ ေလးလေလာက္တုန္းက ဖက္ဒရယ္အစုိးရ က ၿပည္သူေတြရဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ကုိယ္ေရးဖုိင္ေတြကုိ ၾကည္႔ရွဳဖုိ႔ နဲ႔ တိတ္တဆိတ္ လွ်ဳိ႕၀ွက္ေထာက္လွမ္းဖုိ႔ ၿပဳလုပ္ခဲ႔တယ္ ဆုိၿပီး စြပ္စဲြခံခဲ႔ရပါတယ္။ အဲဒီ ခ်ည္ခင္အရွဳပ္အေထြးထဲမွာ ကုမၸဏီၾကီးေတြၿဖစ္တဲ႔ Google တုိ႔ Facebook တုိ႔ ေတာင္ ပါ၀င္တယ္ လုိ႔ သတင္းထြက္ခဲ႔ပါတယ္။
(၂)
ၿပီးခဲ႔တဲ႔ သုံးလေလာက္တုန္းက ရုရွ ကုိ ခိုလွဳံသြားခဲ႔တဲ႔ စႏုိးဒင္ ရဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာ ဟာဒစ္ထဲက ဖုိင္ေတြ အားလုံးကုိ တခု မက်န္ဖ်က္ပစ္ဖုိ႔ အဂၤလန္ရဲအရာရွိေတြနဲ႔ ေတာ္၀င္အစုိးရ က ဂါးဒီးယန္းသတင္းစာ ကုိ တြန္းအားေပးခဲ႔ပါတယ္။
(၃)
ၿပီးခဲ႔တဲ႔ တစ္လ ေလာက္တုန္းက ၿမန္မာဆက္သြယ္ေရး ေအာ္ပေရတာ ရထားတဲ႔ ကုမၸဏီ တခုက သူတုိ႔ရဲ႕ ၀န္ေဆာင္မွဳမွာ မည္သည္႔ လူ၊ ပုဂၢိဳလ္ အဖဲြ႔အစည္း မွ ၀င္ေရာက္ ၾကားၿဖတ္နားေထာင္ၿခင္းမၿဖစ္ေစရဘူး လုိ႔ သုံးစဲြသူေတြရဲ႕ တစ္ကုိယ္ေရ လြတ္လပ္မွဳကုိ ေရွ႕ရွဴၿပီး တရား၀င္ ေၾကာ္ၿငာခဲ႔ပါတယ္။
(၄)
ၿပီးခဲ႔တဲ႔ ရက္ေတြအတြင္းက ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒၾကမ္း ထြက္လာပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ အဲဒီ ဥပေဒၾကမ္း ဟာ အသက္၀င္တဲ့အခါလည္း ရွိ၊ အသက္မ၀င္တဲ့အခါလည္း ရွိ ..။
(၅)
အခု …
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဘယ္လုိ စြပ္စဲြခံရဦးမွာလဲ …။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘယ္လုိ တြန္းအားေပးခံရဦးမွာလဲ …။
ၿပီးေတာ႔ … တကယ္ေရာ လြတ္လပ္မွာပါလား …။
ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ႏွင့္ နည္းပညာ
သတင္းနည္းပညာကေန ထြက္ေပၚလာႏိုင္တဲ႔ ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ျပႆနာကို နားလည္ဖို႔ဆိုရင္ ကြန္ပ်ဴတာႏွင့္ကြန္ပ်ဴတာကို ဒီဇိုင္းဆင္ထားပံုကို နားလည္ရလိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။
ဒီေန႔ ေခတ္မွာ က လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ေပါေလာေမ်ာေနတဲ႔ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္စီးေၾကာင္းေတြက လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းကို ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ခ်ိဳးေဖာက္ခံရဖို႔ ဟင္းလင္းဖြင့္ထားသလုိပါပဲ။ တခါတေလမွာ ဆုိးဆုိးရြားရြား အက်ိဳးဆက္ေတြ တြဲပါလာတတ္သလုိ မယံုၾကည္ႏိုင္စရာေကာင္းေအာင္အထိ ၿဖစ္သြားႏုိင္ေၿခလဲ ရွိေနပါတယ္။
ဥပမာအားၿဖင္႔ အေၾကြး၀ယ္ကဒ္ကုိ သုံးၿပီး က်ဴးလြန္တဲ႔ ရာဇ၀တ္မွဳေတြ ဆုိပါစုိ႔။ ။ အေရအတြက္အတိအက်ကို မသိရေသးေပမဲ႔ အဲဒီ ခိုးယူမႈ အမႈႀကီးေတြကို ေထာက္လွမ္းေျခရာခံသည့္ အေမရိကန္ လွ်ိဳ႕ဝွက္ေထာက္လွမ္းေရးဌာနရဲ႕ ခန္႔မွန္းခ်က္အရေတာ႔ 2007 တစ္ႏွစ္တည္းမွာပဲ အဲဒီမ်ိဳးအစား ရာဇဝတ္မႈတစ္ခုတည္းေၾကာင့္ ကန္ေဒၚလာ ၇၄၅သန္း ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရသည္ဟု ဆိုပါတယ္္။ ဒီပမာဏဟာ လြန္ခဲဲ႔တဲ႔ ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္ ၉၇ အရင္ႏွစ္ကထက္ သန္း၃ဝဝေက်ာ္ ျမင့္တက္လာတဲ႔ ပမာဏပါပဲ။ အေၾကြး၀ယ္္ကဒ္ကုမၸဏီေတြရဲ႕ ေျပာၾကားခ်က္အရ 2000 ေက်ာ္ခုႏွစ္ေတြမွာ ႏွစ္စဥ္ လိမ္လည္ဝင္ေရာက္ေမႊေႏွာက္မႈေပါင္း ၅ဝဝဝဝေက်ာ္အထိ ျမင့္တက္လာေနခဲ႔တယ္ လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အေၾကြး၀ယ္ကဒ္ေတြရဲဲ႔ လုပ္ထုံး၊ နည္းလမ္း က စံပံုစံအားျဖင့္ တိုက္႐ိုက္ ဘ႑ာေရးဆံုး႐ႈံးမႈ မျဖစ္ေပၚေအာင္ ကန္႔သတ္ထားေပမဲ႔ ကဒ္မွတ္တမ္းေတြနဲ႔ တျခားမွားယြင္းတဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကုိ ၿပန္ၿပီး ၿပဳၿပင္ဖုိ႔ဆုိရင္ေတာ႔ ႏွစ္ေပါင္းအေတာ္ ၾကာျမင္မယ္။ ၿပီးေတာ႔ ေဒၚလာ ကလဲ ေသာက္ေသာက္လဲ ကုန္လုိက္မယ္႔ၿဖစ္ခ်င္း။ ။
အဲဒီေတာ႔ တစ္ဦးခ်င္းအလိုက္ အမွတ္အသားျပဳထားတဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြရဲ႕ ကြၽဲကူးေရပါအႏၲရာယ္လုိ႔႔ပဲ ဆုိရမယ္ထင္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင္႔ ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းႀကီးေတြကာ အလြဲသံုးစားျပဳမႈကို တားဆီးဖုိ႔ အေရးယူေဆာင္႐ြက္လာၾကရတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာလံုၿခံဳေရးမွာ စကားဝွက္စနစ္ကို ခ်ိဳးဖ်က္ဝင္ေရာက္လာတဲ႔ အျပင္လူေတြေၾကာင္႔ပဲၿဖစ္ၿဖစ္၊ အလြတ္စံုေထာက္ေတြကုိ ေငြေပးၿပီး ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ေတြ ရယူခိုင္းတဲ႔ အတြင္းသူလွ်ဳိေတြေၾကာင္႔ပဲၿဖစ္ၿဖစ္ လိုအပ္တဲ႔ ႀကိဳတင္ကာကြယ္မႈေတြ ၿပဳလုပ္ေနၾကၿပီ။
အဲဒီအတြက္ လုံၿခဳံေရး နဲ႔ တကုိယ္ရည္လြတ္လပ္ခြင္႔ တုိ႔ ထိပ္တုိက္ေတြ႔ၾကေတာ႔တာပါပဲ။
ဥပမာ စူပါမားကတ္ေစ်းဝယ္မွတ္တမ္းကို ေနာက္ခံ၊ ဘဝေနထိုင္မႈပံုစံတို႔နဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ လူမႈအေျချပ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ေပါင္းစည္းေပးႏိုင္မယ္ဆုိရင္ ေစ်းကြက္႐ွားသမားေတြ အတြက္ အထုိက္အေလ်ာက္ တန္ဖိုးတခု ရွိလာမယ္။ စူပါမားကတ္မွာ ဘယ္ေနရာမွာ အဝတ္အစားဝယ္တယ္၊ဘယ္ေနရာမွာ ဗြီဒီယိုေခြ၀ယ္တယ္။ ဘယ္ေနရာမွာ အျပင္ထြက္စားတယ္ စတဲ႔ စတဲ႔ အခ်က္ေတြက မွတ္တမ္းေကာင္း တခု ရလာႏုိင္ေစပါတယ္။
ဒါေပမဲ႔ ေမးစရာ တခုရွိလာပါတယ္။
စူပါ မားကတ္အတြင္း ဘယ္ေနရာမွာ တကုိယ္ေရ လြတ္လပ္ခြင္႔ ကုိ ၿပန္လည္ ေရာင္းခ်ခဲ႔ပါသလဲ။ ။?
ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ခ်ိဳးေဖာက္မႈႏွင့္ ရာဇဝတ္မႈ
မတူညီတဲ႔ အခ်က္အလက္အစုေတြကုိ ေပါင္းစုဖုိ႔ ဖက္ဒရယ္အစိုးရ က အၾကံရခဲ႔ဖူးပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု မွာက လူအမ်ားဆံုးအသံုးျပဳတာက လူမႈလံုၿခံဳေရး နံပါတ္ ၿဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ႔ ကြန္ဂရက္က တရားမဝင္ ျပည္ဝင္မႈမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္အေနနဲ႔ ၿပည္နယ္ေတြကစၿပီး လူမႈလံုၿခံဳေရးနံပါတ္မ်ားကို ယာဥ္ေမာင္းလိုင္စင္ေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္မဲ႔ အစီအစဥ္ကို စတင္မိတ္ဆက္ရုံပဲရွိေသးတယ္ ..တႏုိင္ငံလုံး မေၾကနပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ကန္႔ကြက္ၾကလုိ႔ ၁၉၉၈ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ကစၿပီး ဆုိင္းငံထားရတာ အခုထိပဲ ဆုိပါေတာ႔။ ။
တစ္ဖက္ကၾကည့္မည္ဆိုရင္ေတာ႔ ေထာင္ခ်ီရွိတဲ႔ လူေတြရဲ႕ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္း မွတ္တမ္းေတြက အခ်က္အလက္မ်ား စုစည္းတာဟာ ၾကီးၾကီးမားမား ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ျပႆနာ မေပၚေပါက္ ႏိုင္ပါ။ သတင္းအခ်က္အလက္စုေဆာင္းမႈပံုစကေန ေရာဂါအေၾကာင္းတရားကို ႐ွာေဖြရာထိ ဘယ္ထုတ္ကုန္ အမ်ိဳးအစားေတြ ဝယ္လိုအားမ်ားတာကုိ စိစစ္ေဝဖန္ႏုိင္တဲ႔အထိ နယ္ပယ္စံုမွာ အက်ဳိးမ်ားပါတယ္။
ဒါေပမဲ႔ ခက္တာက …
ဘယ္သူ က ၿပဳစု ပ်ဳိးေထာင္မလဲ ဆုိတာ နဲ႔ ဘယ္လုိ ထိန္းသိမ္းမလဲ ဆုိတာေတြပါ …။
ဆီေလ်ာ္တဲ႔ ဥပမာတစ္ခု ေၿပာရမယ္ဆုိရင္ ပုဂၢိဳလ္ေရးသတင္းအလက္ေတြကို အလြန္အက်ဴး အလြဲသံုးစားမွဳတခု ၁၉၉၇ခုႏွစ္တြင္ ေပၚထြက္လာခဲ့ဖူးတယ္။
အေမရိကန္ေရတပ္သားတစ္ေယာက္၊ သူ က အသက္ သုံးဆယ္႔ ေၿခာက္ႏွစ္ေလာက္ ရွိၿပီ။ နာမည္က တင္မုိသီ။ အေမရိကအြန္လိုင္း ရဲ႕ ကိုယ္ေရးပ႐ိုဖိုင္းမွ လိင္တူ သဘာဝ႐ွိတဲ႔ လူပါ လုိ႔ ဖြင့္ဟေျပာဆိုခ်က္အတြက္ စစ္တပ္မွ အထုတ္ပယ္ခံခဲ့ရတယ္။ သူ က ေအအိုအယ္လ္ပ႐ိုဖိုင္းတြင္ တင္ ဆုိတဲ႔ အမည္နာမ ကုိ သာ ေဖာ္ၿပထားတာ၊ မိန္းမလ်ာအၿဖစ္ ေပါ႔ေလ။ (အဲဒီ ေခတ္တုန္းက လိင္တူ ကိစၥေတြက အခုေလာက္ လြတ္လပ္ခြင္႔ ရေသးတာ မဟုတ္ေသးတဲ႔ အခ်ိန္၊ ) ဆုိေတာ႔ …ေရတပ္ေထာက္လွမ္းေရးေတြက ပ႐ိုဖိုင္းကို ေတြသြားၿပီး AOL ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ကိုယ္ပိုင္မူကို ခ်ိဳးေဖာက္ႏုိင္တဲ႔ မူလ AOL ဝန္ေဆာင္မႈဌာနမွတစ္ဆင့္ တင္မုိသီ ရဲ႕ နာမည္အျပည့္အစံုကို ရသြားေတာ႔တယ္။
ေနာက္ပုိင္းက်ေတာ႔ သူက ေရတပ္ကို ျပန္တရားစဲြတယ္။ ၁၉၉၈၊ ဇြန္လမွာ အမႈအႏိုင္ရၿပီး အက်ိဳးခံစားခြင့္အျပည့္နဲ႔ အတူ တရားဝင္ဖြင္႔ထုတ္မျပတဲ႔ ေငြပမာဏနဲ႔ အၿငိမ္းစားယူခြင့္ရ႐ွိသြားခဲ႔ပါတယ္။ AOL online ကိုယ္တိုင္ကလည္း အမွားက်ဴးလြန္မိတယ္လုိ႔ ဝန္ခံၿပီး အသေရဖ်က္မႈအတြက္ နစ္နာေၾကးေပးဖုိ႔ သေဘာတူခဲ့ရတယ္။
ဒါေၾကာင္႔ အီလီႏြိဳက္တကၠသုိလ္က ပါေမာကၡတစ္ဦးရဲ႕ သုေတသနစစ္တမ္းေပၚထြက္လာတာေနမွာ။ အဲဒီစစ္တမ္းက ဘာေၿပာခဲ႔သလဲ ဆုိေတာ႔ ကုမၸဏီ၅ဝဝ မွာ ၀န္ထမ္း သံုးပံုတစ္ပံုက ပုဂၢိဳလ္ေရးသတင္း အခ်က္အလက္ေတြကို အလုပ္အကိုင္နဲ႔ ဆက္စပ္တဲ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ရာမွာ အသံုးျပဳေနၾကတယ္ လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ဘာေၾကာင္႔လဲဆုိေတာ႔ …
တကုိယ္ေရ မွတ္တမ္းဖုိင္ ကုိ အသုံးခ်ခံခဲ႔ရၿပီး မင္းသမီးတစ္ေယာက္ အသတ္ခံခဲဲ႔ရလုိ႔ပါပဲ။
၁၉၈၉ခုႏွစ္ မွာ အလြတ္စံုေထာက္တစ္ေယာက္ ကေန လိပ္စာရ႐ွိသြားတဲ႔ စိတ္မႏွ႔ံတဲ႔ ပုရိသတ္တစ္ေယာက္က မင္းသမီး ရီဘက္ကာ ႐ွက္ဖားကို ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ၿဖတ္ပစ္ခဲ႔တယ္။ အဲဒီ စုံေထာက္က မင္းသမိး လိပ္စာရဖုိ႔ ႐ိုး႐ိုးကေလးပင္ ကယ္လီဖိုးနီးယား ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ဌာနကို ဖုန္းဆက္ၿပီး ရယူခဲ႔တယ္ လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အဲဒီ ေနာက္ပုိင္းမွာ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္က ေမာ္ေတာ္ယာဥ္မွတ္တမ္းေတြ ကို ဆက္သြယ္ထိေတြ႔မႈကို တင္းက်ပ္တဲ႔ ဥပေဒေတြကို ျပဌာန္းခဲ့ေပမဲ႔ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ဆိုင္ရာ ရင္းျမစ္တစ္ခု အဆင္႔ သာ ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။
ဒါဆုိရင္ လူေတြရဲ႕ ကုိယ္ေရး အခ်က္အလက္ေတြကုိ ထိန္းသိမ္းေပးႏုိင္တာ လူေတြရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မ်ားၿဖစ္ေနမလား။
ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ႏွင္႔ ၿပည္ေထာင္စုအစုိးရ
အားမနာတမ္း သုံးသပ္ၾကည္႔ရမယ္ ဆုိရင္ တစ္သီးပုဂၢလသတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို အစိုးရေတြက အလြဲသံုးစားျပဳတာၾကာင့္လည္း ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကို ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ထြက္ေပၚလာႏိုင္ပါတယ္။ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္္မွာ ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကို အၿခိမ္းေျခာက္ဆံုးမွာ ႏိုင္ငံေရးဖိႏွိပ္မႈ ျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္တြင္းႏွင့္ ၿပီးစကာလေတြမွာ ကြန္ပ်ဴတာေတြ ေပၚထြက္လာခဲ့ၿပီး လွ်ိဳ႕ဝွက္ ေထာက္လွမ္းေရးအဖဲြ႔ေတြ၊ နားေထာင္ကိရိယာကြန္ရက္မ်ား၊ သတင္းေပးေတြက ထံုးစံလိုျဖစ္လာၿပီး စစ္အာဏာရွင္ ႏိုင္ငံေတြမွာ အေတြ႔ရမ်ားၿပီး အေမရိကန္ႏွင့္ အျခားဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာလည္း ေၿပာၿပေလာက္တဲ႔ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ႐ွိေနပါေသးတယ္။
ၿဗိတိသွ်စာေရးဆရာ ေဂ်ာ့ အိုဝဲလဲ ရဲ႕ 1984 ဝတၴဳႀကီးထဲမွာ အၿမဲမျပတ္ ေထာက္လွမ္းၾကည့္႐ႈေနတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုအေၾကာင္းကို သ႐ုပ္ေဖာ္ထားတာ အမွတ္ရၾကမွာပါ။ အရာရာကို ၾကည့္ေနတဲ႔ ”အစ္ကိုႀကီး” မွာ ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ က်ဴးေက်ာ္မႈပံုစံအားလံုး၏ ကိုယ္စားျပဳသေကၤတဥပမာ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဗဟုိကေန ထိန္းခ်ဳပ္ေထာက္လွမ္းၾကည့္႐ႈေနတတ္တဲ႔ ”Big Brother မူ၀ါဒ” က ေခတ္သစ္ရည္႐ြယ္ခ်က္ေတြ အတြက္ လမ္းမွားကို ညႊန္ေနၿပီး လိုက္ေလ်ာညီေထြတဲ႔ စနစ္လဲ မရွိပါ။ အေမရိကန္ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးေအဂ်င္စီ လမ္းညႊန္ခ်က္အရ အီလက္ထ႐ြန္းနစ္ဆက္သြယ္ေရးေတြကို ၾကားျဖတ္ျခင္း၊ စနစ္တက်ေထာက္လွမ္း ၾကည့္႐ႈျခင္း စတဲ႔ အမွဳေတြမွာ အစိုးရေတြ ပါဝင္ပတ္သက္လာၿပီး ၄င္းတို႔မွာ လြတ္လပ္ပြင့္လင္းမႈအတြက္ လုိ႔ ေၾကြးေၾကာ္ၿပီး လွ်ိဳ႕ဝွက္သိုသိပ္စြာသာ အလုပ္လုပ္ၾကပါတယ္။
သတင္းအခ်က္အလက္ဆိုင္ရာ ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ဆုံး႐ႈံးမႈအတြက္ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရာအေျဖေတြ ကုိ ထုံးနည္းဥပေဒ (Regulation)၊ နည္းပညာ (Technical measure) တစ္ဦးခ်င္းအျပဳအမူ (Individual Action) ဆုိၿပီး နယ္ပယ္သံုးခုအျဖစ္ အုပ္စုခြဲႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္။ ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကို ကာကြယ္ဖုိ႔ဆုိတာ ႐ႈပ္ေထြးခက္ခဲတဲ႔ လုပ္ငန္းစဥ္ၿဖစ္တဲ႔ အတြက္ ဘယ္နည္းလမ္း နဲ႔ အသုံးတည္႔မလဲ၊ ဘယ္နည္းလမ္း နဲ႔ ႏုိင္ငံ႔ ယဥ္ေက်းမွဳနဲ႔ ကုိက္ညီမလဲ ဆုိတာ စဥ္းစားရပါမယ္။
ကမၻာႏွင့္အဝန္း ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ထံုးနည္းဥပေဒသတ္မွတ္ျခင္းကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ သန္႔ရွင္းတဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ က်င့္ဝတ္ လုိ႔ ေခၚပါတယ္။အျခားႏိုင္ငံအမ်ားစုကေတာ႔ အခ်က္အလက္ကာကြယ္မွဳ (Data Protecting) လို႔သာ သတ္မွတ္ၾကပါေတာ႔တယ္။
မူဝါဒေရးဆြဲခ်မွတ္သူေတြက လူတစ္ဦးခ်င္းအခြင့္အေရးေတြအေပၚ အေျခခံၿပီး စည္းမ်ဥ္းေတြကုိ အခ်က္အလက္အစုကို သိပိုင္ခြင့္၊ စုေဆာင္းသတင္းအခ်က္အလက္ကို ဘာအတြက္အသံုးျပဳမည္ကို သိပိုင္ခြင့္၊ မွားယြင္းသတင္းအခ်က္အလက္ကို ျပင္ဆင္ၿပီးေၾကာင္း သိပိုင္ခြင့္ စတဲ႔ ပိုင္ခြင့္သံုးရပ္ နဲ႔ တည္ေဆာက္ထားခဲ႔ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ရဲ႕ ၁၉၇၄ ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ အက္ဥပေဒမွာ ေတာင္ အဲဒီစည္းမ်ဥ္းပိုင္ခြင္႔ေတြ ထည္႔သြင္းထားတာပါ။ ဒီ ပုံစံက ၁၉၆ဝခုႏွစ္ေတြမွာ စတင္ခဲ႔တာ ၿဖစ္ေပမဲ႔ သိတ္မၾကာလုိက္ဘူး။ တၿခားႏုိင္ငံေတြက တလဲြ တည္ေဆာက္လုိက္ၾကပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္အစုိးရေတာင္မွ ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ထံုးနည္းဥပေဒကို သတ္မွတ္ခြင့္ ျပဌာန္းႏိုင္ခဲ႔ေပမဲ႔ အဲဒီထုံုးနည္းဥပေဒေတြ အဘယ္မွ် ခုိင္မာခဲ႔သလဲ ဆုိတာ မေသခ်ာခဲ႔ပါဘူး ။
ၿပည္သူေတြ အတြက္ေတာ႔ မင္းတုန္းမင္းနဲ႔ ငါးေၿခာက္ၿပား ပုံၿပင္ ကုိ လြမ္းဆြတ္စရာပါပဲ …။
လြတ္လပ္ခြင့္ လိုလားသူေတြ အဖုိ႔ကေတာ႔ အကုန္လုံး ေျခရာခံႏိုင္ဖုိ႔ဆုိတာ မၿဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။
ဒ႔ီ အတြက္ အႏၲရာယ္ၿခိမ္းေျခာက္မႈ အေတာ္မ်ားမ်ားေတာ႔ လူမသိသူမသိ ႐ွိေနၾကဦးမွာပါ။
ၿငင္းပယ္ၾကမလား …။ ေမးခြန္းထုတ္ၾကမလား ..။
သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို မတန္တဆ ေတာင္းဆုိလာတဲ႔ အခါ ……
(why) ဘာေၾကာင္႔လုိ႔ ……ေမးခြန္းထုတ္ၿပီး
လုိအပ္ရင္ …
(No) ဟင္႔အင္း လုိ႔ ၿငင္းပယ္ၾကမလား။
(၆)
အင္း..။
လြတ္လပ္ခြင္႔ ကေလး တခု ရွိပါတယ္။
ဟုိ ပုဒ္မ က မ်က္ေစာင္းထုိးလုိက္၊ ..ဒီ ပုဒ္မ က မ်က္ေစာင္းထုိးလုိက္နဲ႔….။
ကုိယ္႔ လြတ္လပ္ခြင္႔ကုိသာ ကုိယ္ၿပန္ ထိန္းသိမ္းထားခ်င္မိေတာ႔ရဲ႕။ ။
(ေဇယ်ာစံ)
Philip E.Agre ရဲ႕
Technology and Privacy: The New Landscape ကုိ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ၿပန္ဆုိထားပါတယ္။
ၿပီးခဲဲဲ႔တဲ႔ ေလးလေလာက္တုန္းက ဖက္ဒရယ္အစုိးရ က ၿပည္သူေတြရဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ကုိယ္ေရးဖုိင္ေတြကုိ ၾကည္႔ရွဳဖုိ႔ နဲ႔ တိတ္တဆိတ္ လွ်ဳိ႕၀ွက္ေထာက္လွမ္းဖုိ႔ ၿပဳလုပ္ခဲ႔တယ္ ဆုိၿပီး စြပ္စဲြခံခဲ႔ရပါတယ္။ အဲဒီ ခ်ည္ခင္အရွဳပ္အေထြးထဲမွာ ကုမၸဏီၾကီးေတြၿဖစ္တဲ႔ Google တုိ႔ Facebook တုိ႔ ေတာင္ ပါ၀င္တယ္ လုိ႔ သတင္းထြက္ခဲ႔ပါတယ္။
(၂)
ၿပီးခဲ႔တဲ႔ သုံးလေလာက္တုန္းက ရုရွ ကုိ ခိုလွဳံသြားခဲ႔တဲ႔ စႏုိးဒင္ ရဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာ ဟာဒစ္ထဲက ဖုိင္ေတြ အားလုံးကုိ တခု မက်န္ဖ်က္ပစ္ဖုိ႔ အဂၤလန္ရဲအရာရွိေတြနဲ႔ ေတာ္၀င္အစုိးရ က ဂါးဒီးယန္းသတင္းစာ ကုိ တြန္းအားေပးခဲ႔ပါတယ္။
(၃)
ၿပီးခဲ႔တဲ႔ တစ္လ ေလာက္တုန္းက ၿမန္မာဆက္သြယ္ေရး ေအာ္ပေရတာ ရထားတဲ႔ ကုမၸဏီ တခုက သူတုိ႔ရဲ႕ ၀န္ေဆာင္မွဳမွာ မည္သည္႔ လူ၊ ပုဂၢိဳလ္ အဖဲြ႔အစည္း မွ ၀င္ေရာက္ ၾကားၿဖတ္နားေထာင္ၿခင္းမၿဖစ္ေစရဘူး လုိ႔ သုံးစဲြသူေတြရဲ႕ တစ္ကုိယ္ေရ လြတ္လပ္မွဳကုိ ေရွ႕ရွဴၿပီး တရား၀င္ ေၾကာ္ၿငာခဲ႔ပါတယ္။
(၄)
ၿပီးခဲ႔တဲ႔ ရက္ေတြအတြင္းက ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒၾကမ္း ထြက္လာပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ အဲဒီ ဥပေဒၾကမ္း ဟာ အသက္၀င္တဲ့အခါလည္း ရွိ၊ အသက္မ၀င္တဲ့အခါလည္း ရွိ ..။
(၅)
အခု …
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဘယ္လုိ စြပ္စဲြခံရဦးမွာလဲ …။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘယ္လုိ တြန္းအားေပးခံရဦးမွာလဲ …။
ၿပီးေတာ႔ … တကယ္ေရာ လြတ္လပ္မွာပါလား …။
ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ႏွင့္ နည္းပညာ
သတင္းနည္းပညာကေန ထြက္ေပၚလာႏိုင္တဲ႔ ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ျပႆနာကို နားလည္ဖို႔ဆိုရင္ ကြန္ပ်ဴတာႏွင့္ကြန္ပ်ဴတာကို ဒီဇိုင္းဆင္ထားပံုကို နားလည္ရလိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။
ဒီေန႔ ေခတ္မွာ က လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ေပါေလာေမ်ာေနတဲ႔ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္စီးေၾကာင္းေတြက လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းကို ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ခ်ိဳးေဖာက္ခံရဖို႔ ဟင္းလင္းဖြင့္ထားသလုိပါပဲ။ တခါတေလမွာ ဆုိးဆုိးရြားရြား အက်ိဳးဆက္ေတြ တြဲပါလာတတ္သလုိ မယံုၾကည္ႏိုင္စရာေကာင္းေအာင္အထိ ၿဖစ္သြားႏုိင္ေၿခလဲ ရွိေနပါတယ္။
ဥပမာအားၿဖင္႔ အေၾကြး၀ယ္ကဒ္ကုိ သုံးၿပီး က်ဴးလြန္တဲ႔ ရာဇ၀တ္မွဳေတြ ဆုိပါစုိ႔။ ။ အေရအတြက္အတိအက်ကို မသိရေသးေပမဲ႔ အဲဒီ ခိုးယူမႈ အမႈႀကီးေတြကို ေထာက္လွမ္းေျခရာခံသည့္ အေမရိကန္ လွ်ိဳ႕ဝွက္ေထာက္လွမ္းေရးဌာနရဲ႕ ခန္႔မွန္းခ်က္အရေတာ႔ 2007 တစ္ႏွစ္တည္းမွာပဲ အဲဒီမ်ိဳးအစား ရာဇဝတ္မႈတစ္ခုတည္းေၾကာင့္ ကန္ေဒၚလာ ၇၄၅သန္း ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရသည္ဟု ဆိုပါတယ္္။ ဒီပမာဏဟာ လြန္ခဲဲ႔တဲ႔ ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္ ၉၇ အရင္ႏွစ္ကထက္ သန္း၃ဝဝေက်ာ္ ျမင့္တက္လာတဲ႔ ပမာဏပါပဲ။ အေၾကြး၀ယ္္ကဒ္ကုမၸဏီေတြရဲ႕ ေျပာၾကားခ်က္အရ 2000 ေက်ာ္ခုႏွစ္ေတြမွာ ႏွစ္စဥ္ လိမ္လည္ဝင္ေရာက္ေမႊေႏွာက္မႈေပါင္း ၅ဝဝဝဝေက်ာ္အထိ ျမင့္တက္လာေနခဲ႔တယ္ လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အေၾကြး၀ယ္ကဒ္ေတြရဲဲ႔ လုပ္ထုံး၊ နည္းလမ္း က စံပံုစံအားျဖင့္ တိုက္႐ိုက္ ဘ႑ာေရးဆံုး႐ႈံးမႈ မျဖစ္ေပၚေအာင္ ကန္႔သတ္ထားေပမဲ႔ ကဒ္မွတ္တမ္းေတြနဲ႔ တျခားမွားယြင္းတဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကုိ ၿပန္ၿပီး ၿပဳၿပင္ဖုိ႔ဆုိရင္ေတာ႔ ႏွစ္ေပါင္းအေတာ္ ၾကာျမင္မယ္။ ၿပီးေတာ႔ ေဒၚလာ ကလဲ ေသာက္ေသာက္လဲ ကုန္လုိက္မယ္႔ၿဖစ္ခ်င္း။ ။
အဲဒီေတာ႔ တစ္ဦးခ်င္းအလိုက္ အမွတ္အသားျပဳထားတဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြရဲ႕ ကြၽဲကူးေရပါအႏၲရာယ္လုိ႔႔ပဲ ဆုိရမယ္ထင္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင္႔ ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းႀကီးေတြကာ အလြဲသံုးစားျပဳမႈကို တားဆီးဖုိ႔ အေရးယူေဆာင္႐ြက္လာၾကရတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာလံုၿခံဳေရးမွာ စကားဝွက္စနစ္ကို ခ်ိဳးဖ်က္ဝင္ေရာက္လာတဲ႔ အျပင္လူေတြေၾကာင္႔ပဲၿဖစ္ၿဖစ္၊ အလြတ္စံုေထာက္ေတြကုိ ေငြေပးၿပီး ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ေတြ ရယူခိုင္းတဲ႔ အတြင္းသူလွ်ဳိေတြေၾကာင္႔ပဲၿဖစ္ၿဖစ္ လိုအပ္တဲ႔ ႀကိဳတင္ကာကြယ္မႈေတြ ၿပဳလုပ္ေနၾကၿပီ။
အဲဒီအတြက္ လုံၿခဳံေရး နဲ႔ တကုိယ္ရည္လြတ္လပ္ခြင္႔ တုိ႔ ထိပ္တုိက္ေတြ႔ၾကေတာ႔တာပါပဲ။
ဥပမာ စူပါမားကတ္ေစ်းဝယ္မွတ္တမ္းကို ေနာက္ခံ၊ ဘဝေနထိုင္မႈပံုစံတို႔နဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ လူမႈအေျချပ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ေပါင္းစည္းေပးႏိုင္မယ္ဆုိရင္ ေစ်းကြက္႐ွားသမားေတြ အတြက္ အထုိက္အေလ်ာက္ တန္ဖိုးတခု ရွိလာမယ္။ စူပါမားကတ္မွာ ဘယ္ေနရာမွာ အဝတ္အစားဝယ္တယ္၊ဘယ္ေနရာမွာ ဗြီဒီယိုေခြ၀ယ္တယ္။ ဘယ္ေနရာမွာ အျပင္ထြက္စားတယ္ စတဲ႔ စတဲ႔ အခ်က္ေတြက မွတ္တမ္းေကာင္း တခု ရလာႏုိင္ေစပါတယ္။
ဒါေပမဲ႔ ေမးစရာ တခုရွိလာပါတယ္။
စူပါ မားကတ္အတြင္း ဘယ္ေနရာမွာ တကုိယ္ေရ လြတ္လပ္ခြင္႔ ကုိ ၿပန္လည္ ေရာင္းခ်ခဲ႔ပါသလဲ။ ။?
ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ခ်ိဳးေဖာက္မႈႏွင့္ ရာဇဝတ္မႈ
မတူညီတဲ႔ အခ်က္အလက္အစုေတြကုိ ေပါင္းစုဖုိ႔ ဖက္ဒရယ္အစိုးရ က အၾကံရခဲ႔ဖူးပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု မွာက လူအမ်ားဆံုးအသံုးျပဳတာက လူမႈလံုၿခံဳေရး နံပါတ္ ၿဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ႔ ကြန္ဂရက္က တရားမဝင္ ျပည္ဝင္မႈမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္အေနနဲ႔ ၿပည္နယ္ေတြကစၿပီး လူမႈလံုၿခံဳေရးနံပါတ္မ်ားကို ယာဥ္ေမာင္းလိုင္စင္ေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္မဲ႔ အစီအစဥ္ကို စတင္မိတ္ဆက္ရုံပဲရွိေသးတယ္ ..တႏုိင္ငံလုံး မေၾကနပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ကန္႔ကြက္ၾကလုိ႔ ၁၉၉၈ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ကစၿပီး ဆုိင္းငံထားရတာ အခုထိပဲ ဆုိပါေတာ႔။ ။
တစ္ဖက္ကၾကည့္မည္ဆိုရင္ေတာ႔ ေထာင္ခ်ီရွိတဲ႔ လူေတြရဲ႕ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္း မွတ္တမ္းေတြက အခ်က္အလက္မ်ား စုစည္းတာဟာ ၾကီးၾကီးမားမား ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ျပႆနာ မေပၚေပါက္ ႏိုင္ပါ။ သတင္းအခ်က္အလက္စုေဆာင္းမႈပံုစကေန ေရာဂါအေၾကာင္းတရားကို ႐ွာေဖြရာထိ ဘယ္ထုတ္ကုန္ အမ်ိဳးအစားေတြ ဝယ္လိုအားမ်ားတာကုိ စိစစ္ေဝဖန္ႏုိင္တဲ႔အထိ နယ္ပယ္စံုမွာ အက်ဳိးမ်ားပါတယ္။
ဒါေပမဲ႔ ခက္တာက …
ဘယ္သူ က ၿပဳစု ပ်ဳိးေထာင္မလဲ ဆုိတာ နဲ႔ ဘယ္လုိ ထိန္းသိမ္းမလဲ ဆုိတာေတြပါ …။
ဆီေလ်ာ္တဲ႔ ဥပမာတစ္ခု ေၿပာရမယ္ဆုိရင္ ပုဂၢိဳလ္ေရးသတင္းအလက္ေတြကို အလြန္အက်ဴး အလြဲသံုးစားမွဳတခု ၁၉၉၇ခုႏွစ္တြင္ ေပၚထြက္လာခဲ့ဖူးတယ္။
အေမရိကန္ေရတပ္သားတစ္ေယာက္၊ သူ က အသက္ သုံးဆယ္႔ ေၿခာက္ႏွစ္ေလာက္ ရွိၿပီ။ နာမည္က တင္မုိသီ။ အေမရိကအြန္လိုင္း ရဲ႕ ကိုယ္ေရးပ႐ိုဖိုင္းမွ လိင္တူ သဘာဝ႐ွိတဲ႔ လူပါ လုိ႔ ဖြင့္ဟေျပာဆိုခ်က္အတြက္ စစ္တပ္မွ အထုတ္ပယ္ခံခဲ့ရတယ္။ သူ က ေအအိုအယ္လ္ပ႐ိုဖိုင္းတြင္ တင္ ဆုိတဲ႔ အမည္နာမ ကုိ သာ ေဖာ္ၿပထားတာ၊ မိန္းမလ်ာအၿဖစ္ ေပါ႔ေလ။ (အဲဒီ ေခတ္တုန္းက လိင္တူ ကိစၥေတြက အခုေလာက္ လြတ္လပ္ခြင္႔ ရေသးတာ မဟုတ္ေသးတဲ႔ အခ်ိန္၊ ) ဆုိေတာ႔ …ေရတပ္ေထာက္လွမ္းေရးေတြက ပ႐ိုဖိုင္းကို ေတြသြားၿပီး AOL ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ကိုယ္ပိုင္မူကို ခ်ိဳးေဖာက္ႏုိင္တဲ႔ မူလ AOL ဝန္ေဆာင္မႈဌာနမွတစ္ဆင့္ တင္မုိသီ ရဲ႕ နာမည္အျပည့္အစံုကို ရသြားေတာ႔တယ္။
ေနာက္ပုိင္းက်ေတာ႔ သူက ေရတပ္ကို ျပန္တရားစဲြတယ္။ ၁၉၉၈၊ ဇြန္လမွာ အမႈအႏိုင္ရၿပီး အက်ိဳးခံစားခြင့္အျပည့္နဲ႔ အတူ တရားဝင္ဖြင္႔ထုတ္မျပတဲ႔ ေငြပမာဏနဲ႔ အၿငိမ္းစားယူခြင့္ရ႐ွိသြားခဲ႔ပါတယ္။ AOL online ကိုယ္တိုင္ကလည္း အမွားက်ဴးလြန္မိတယ္လုိ႔ ဝန္ခံၿပီး အသေရဖ်က္မႈအတြက္ နစ္နာေၾကးေပးဖုိ႔ သေဘာတူခဲ့ရတယ္။
ဒါေၾကာင္႔ အီလီႏြိဳက္တကၠသုိလ္က ပါေမာကၡတစ္ဦးရဲ႕ သုေတသနစစ္တမ္းေပၚထြက္လာတာေနမွာ။ အဲဒီစစ္တမ္းက ဘာေၿပာခဲ႔သလဲ ဆုိေတာ႔ ကုမၸဏီ၅ဝဝ မွာ ၀န္ထမ္း သံုးပံုတစ္ပံုက ပုဂၢိဳလ္ေရးသတင္း အခ်က္အလက္ေတြကို အလုပ္အကိုင္နဲ႔ ဆက္စပ္တဲ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ရာမွာ အသံုးျပဳေနၾကတယ္ လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ဘာေၾကာင္႔လဲဆုိေတာ႔ …
တကုိယ္ေရ မွတ္တမ္းဖုိင္ ကုိ အသုံးခ်ခံခဲ႔ရၿပီး မင္းသမီးတစ္ေယာက္ အသတ္ခံခဲဲ႔ရလုိ႔ပါပဲ။
၁၉၈၉ခုႏွစ္ မွာ အလြတ္စံုေထာက္တစ္ေယာက္ ကေန လိပ္စာရ႐ွိသြားတဲ႔ စိတ္မႏွ႔ံတဲ႔ ပုရိသတ္တစ္ေယာက္က မင္းသမီး ရီဘက္ကာ ႐ွက္ဖားကို ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ၿဖတ္ပစ္ခဲ႔တယ္။ အဲဒီ စုံေထာက္က မင္းသမိး လိပ္စာရဖုိ႔ ႐ိုး႐ိုးကေလးပင္ ကယ္လီဖိုးနီးယား ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ဌာနကို ဖုန္းဆက္ၿပီး ရယူခဲ႔တယ္ လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အဲဒီ ေနာက္ပုိင္းမွာ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္က ေမာ္ေတာ္ယာဥ္မွတ္တမ္းေတြ ကို ဆက္သြယ္ထိေတြ႔မႈကို တင္းက်ပ္တဲ႔ ဥပေဒေတြကို ျပဌာန္းခဲ့ေပမဲ႔ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ဆိုင္ရာ ရင္းျမစ္တစ္ခု အဆင္႔ သာ ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။
ဒါဆုိရင္ လူေတြရဲ႕ ကုိယ္ေရး အခ်က္အလက္ေတြကုိ ထိန္းသိမ္းေပးႏုိင္တာ လူေတြရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မ်ားၿဖစ္ေနမလား။
အားမနာတမ္း သုံးသပ္ၾကည္႔ရမယ္ ဆုိရင္ တစ္သီးပုဂၢလသတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို အစိုးရေတြက အလြဲသံုးစားျပဳတာၾကာင့္လည္း ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကို ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ထြက္ေပၚလာႏိုင္ပါတယ္။ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္္မွာ ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကို အၿခိမ္းေျခာက္ဆံုးမွာ ႏိုင္ငံေရးဖိႏွိပ္မႈ ျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္တြင္းႏွင့္ ၿပီးစကာလေတြမွာ ကြန္ပ်ဴတာေတြ ေပၚထြက္လာခဲ့ၿပီး လွ်ိဳ႕ဝွက္ ေထာက္လွမ္းေရးအဖဲြ႔ေတြ၊ နားေထာင္ကိရိယာကြန္ရက္မ်ား၊ သတင္းေပးေတြက ထံုးစံလိုျဖစ္လာၿပီး စစ္အာဏာရွင္ ႏိုင္ငံေတြမွာ အေတြ႔ရမ်ားၿပီး အေမရိကန္ႏွင့္ အျခားဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာလည္း ေၿပာၿပေလာက္တဲ႔ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ႐ွိေနပါေသးတယ္။
ၿဗိတိသွ်စာေရးဆရာ ေဂ်ာ့ အိုဝဲလဲ ရဲ႕ 1984 ဝတၴဳႀကီးထဲမွာ အၿမဲမျပတ္ ေထာက္လွမ္းၾကည့္႐ႈေနတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုအေၾကာင္းကို သ႐ုပ္ေဖာ္ထားတာ အမွတ္ရၾကမွာပါ။ အရာရာကို ၾကည့္ေနတဲ႔ ”အစ္ကိုႀကီး” မွာ ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ က်ဴးေက်ာ္မႈပံုစံအားလံုး၏ ကိုယ္စားျပဳသေကၤတဥပမာ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဗဟုိကေန ထိန္းခ်ဳပ္ေထာက္လွမ္းၾကည့္႐ႈေနတတ္တဲ႔ ”Big Brother မူ၀ါဒ” က ေခတ္သစ္ရည္႐ြယ္ခ်က္ေတြ အတြက္ လမ္းမွားကို ညႊန္ေနၿပီး လိုက္ေလ်ာညီေထြတဲ႔ စနစ္လဲ မရွိပါ။ အေမရိကန္ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးေအဂ်င္စီ လမ္းညႊန္ခ်က္အရ အီလက္ထ႐ြန္းနစ္ဆက္သြယ္ေရးေတြကို ၾကားျဖတ္ျခင္း၊ စနစ္တက်ေထာက္လွမ္း ၾကည့္႐ႈျခင္း စတဲ႔ အမွဳေတြမွာ အစိုးရေတြ ပါဝင္ပတ္သက္လာၿပီး ၄င္းတို႔မွာ လြတ္လပ္ပြင့္လင္းမႈအတြက္ လုိ႔ ေၾကြးေၾကာ္ၿပီး လွ်ိဳ႕ဝွက္သိုသိပ္စြာသာ အလုပ္လုပ္ၾကပါတယ္။
သတင္းအခ်က္အလက္ဆိုင္ရာ ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ဆုံး႐ႈံးမႈအတြက္ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရာအေျဖေတြ ကုိ ထုံးနည္းဥပေဒ (Regulation)၊ နည္းပညာ (Technical measure) တစ္ဦးခ်င္းအျပဳအမူ (Individual Action) ဆုိၿပီး နယ္ပယ္သံုးခုအျဖစ္ အုပ္စုခြဲႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္။ ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကို ကာကြယ္ဖုိ႔ဆုိတာ ႐ႈပ္ေထြးခက္ခဲတဲ႔ လုပ္ငန္းစဥ္ၿဖစ္တဲ႔ အတြက္ ဘယ္နည္းလမ္း နဲ႔ အသုံးတည္႔မလဲ၊ ဘယ္နည္းလမ္း နဲ႔ ႏုိင္ငံ႔ ယဥ္ေက်းမွဳနဲ႔ ကုိက္ညီမလဲ ဆုိတာ စဥ္းစားရပါမယ္။
ကမၻာႏွင့္အဝန္း ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ထံုးနည္းဥပေဒသတ္မွတ္ျခင္းကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ သန္႔ရွင္းတဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ က်င့္ဝတ္ လုိ႔ ေခၚပါတယ္။အျခားႏိုင္ငံအမ်ားစုကေတာ႔ အခ်က္အလက္ကာကြယ္မွဳ (Data Protecting) လို႔သာ သတ္မွတ္ၾကပါေတာ႔တယ္။
မူဝါဒေရးဆြဲခ်မွတ္သူေတြက လူတစ္ဦးခ်င္းအခြင့္အေရးေတြအေပၚ အေျခခံၿပီး စည္းမ်ဥ္းေတြကုိ အခ်က္အလက္အစုကို သိပိုင္ခြင့္၊ စုေဆာင္းသတင္းအခ်က္အလက္ကို ဘာအတြက္အသံုးျပဳမည္ကို သိပိုင္ခြင့္၊ မွားယြင္းသတင္းအခ်က္အလက္ကို ျပင္ဆင္ၿပီးေၾကာင္း သိပိုင္ခြင့္ စတဲ႔ ပိုင္ခြင့္သံုးရပ္ နဲ႔ တည္ေဆာက္ထားခဲ႔ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ရဲ႕ ၁၉၇၄ ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ အက္ဥပေဒမွာ ေတာင္ အဲဒီစည္းမ်ဥ္းပိုင္ခြင္႔ေတြ ထည္႔သြင္းထားတာပါ။ ဒီ ပုံစံက ၁၉၆ဝခုႏွစ္ေတြမွာ စတင္ခဲ႔တာ ၿဖစ္ေပမဲ႔ သိတ္မၾကာလုိက္ဘူး။ တၿခားႏုိင္ငံေတြက တလဲြ တည္ေဆာက္လုိက္ၾကပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္အစုိးရေတာင္မွ ကိုယ္ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ထံုးနည္းဥပေဒကို သတ္မွတ္ခြင့္ ျပဌာန္းႏိုင္ခဲ႔ေပမဲ႔ အဲဒီထုံုးနည္းဥပေဒေတြ အဘယ္မွ် ခုိင္မာခဲ႔သလဲ ဆုိတာ မေသခ်ာခဲ႔ပါဘူး ။
ၿပည္သူေတြ အတြက္ေတာ႔ မင္းတုန္းမင္းနဲ႔ ငါးေၿခာက္ၿပား ပုံၿပင္ ကုိ လြမ္းဆြတ္စရာပါပဲ …။
လြတ္လပ္ခြင့္ လိုလားသူေတြ အဖုိ႔ကေတာ႔ အကုန္လုံး ေျခရာခံႏိုင္ဖုိ႔ဆုိတာ မၿဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။
ဒ႔ီ အတြက္ အႏၲရာယ္ၿခိမ္းေျခာက္မႈ အေတာ္မ်ားမ်ားေတာ႔ လူမသိသူမသိ ႐ွိေနၾကဦးမွာပါ။
ၿငင္းပယ္ၾကမလား …။ ေမးခြန္းထုတ္ၾကမလား ..။
သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို မတန္တဆ ေတာင္းဆုိလာတဲ႔ အခါ ……
(why) ဘာေၾကာင္႔လုိ႔ ……ေမးခြန္းထုတ္ၿပီး
လုိအပ္ရင္ …
(No) ဟင္႔အင္း လုိ႔ ၿငင္းပယ္ၾကမလား။
(၆)
အင္း..။
လြတ္လပ္ခြင္႔ ကေလး တခု ရွိပါတယ္။
ဟုိ ပုဒ္မ က မ်က္ေစာင္းထုိးလုိက္၊ ..ဒီ ပုဒ္မ က မ်က္ေစာင္းထုိးလုိက္နဲ႔….။
ကုိယ္႔ လြတ္လပ္ခြင္႔ကုိသာ ကုိယ္ၿပန္ ထိန္းသိမ္းထားခ်င္မိေတာ႔ရဲ႕။ ။
(ေဇယ်ာစံ)
Philip E.Agre ရဲ႕
Technology and Privacy: The New Landscape ကုိ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ၿပန္ဆုိထားပါတယ္။
www.pyaephyo.com
