ကထိနသည္ ပါဠိေဝါဟာရျဖစ္ပါသည္။ ကထိနဟူေသာ ပါဠိစကားလံုးမွ န-အေပၚအသတ္တင္၍
(န္) ကထိန္ဟု ေခၚေ၀ၚၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကထိန္ဟူေသာ
စကားလံုးသည္ ပါဠိမွဆင္းသက္လာကာ ျမန္မာမႈ ျပဳထားေသာ ပါဠိသက္စကားလံုး
ျဖစ္ပါသည္။ ခိုင္ျမဲ၍အဓြန္႔ရွည္ေသာ ကုသိုလ္ဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္။ ဗုဒၶ
ျမတ္ဘုရားႏွင့္သူူေတာ္စင္တို႔ခ်ီးက်ဴးအပ္ေသာေၾကာင့္
အလြန္မြန္ျမတ္သည့္အလွဴလည္း မည္ပါသည္။
ကထိန္ကို ျမတ္စြာဘုရားသခင္က ေကာသလမင္းၾကီးႏွင့္အေဖတူအေမကြဲ ညီအစ္ကိိုမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဘဒၵဝဂီၢမင္းမ်ိဳးမင္းႏြယ္ဝင္ရဟန္းအပါး(၃၀)တို႔ အေပၚ ကရုဏာေတာ္ထား၍ပထမဆံုးခြင့္ျပဳခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထိုရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ဓုတင္ေဆာင္ ေသာအရိယသူေတာ္စင္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ္လည္း ရဟႏာၱမ်ားမဟုတ္ၾကေသးပါ။ ထိုရဟန္းမ်ားသည္ အနာထပိဏ္ သူူူေ႒းၾကီး၏ ေဇတဝန္ေက်ာင္းေတာ္၌ သီတင္းသံုးေနေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားကို ဖူးေျမာ္ပူေဇာ္ၾကရန္အတြက္ ၎တို႔ သီတင္းသံုးရာဇာတိေနရပ္ျဖစ္ေသာ ပါဝါျမိဳ႕ေတာ္မွ သာဝတၳိျမိဳ႕ သို႔ခရီးထြက္လာခဲ့ၾကသည္။
သို႔ေသာ္ထိုရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ သာဝတၳိျမိဳ႕ေတာ္သို႔မိုးရာသီအစ ျဖစ္ေသာဝါဆိုလတြင္ မေရာက္ရွိႏိုင္ၾကေပ။ ထိုအခ်ိန္ကမိုးရာသီကာလတြင္ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားသည္ ခရီးသြားရန္ မလြယ္ကူၾကပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ရဟန္းမ်ားသည္ဝါဆိုဝါကပ္ရက္ေရာက္ေနသျဖင့္ ဝါတြင္းသံုးလတြင္သာေကတ၌သီတင္းသံုးေနထိုင္ခဲ့ ၾကရျပီးမွ ခရီးဆက္ခဲ့ၾကရပါသည္။
သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ျခိဳးျခံက်င့္ၾကံေတာ္မူေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားျဖစ္ၾကေသာေၾကာင့္ သကၤန္းမ်ားစြာပိုင္ဆိုင္ခြင့္မရွိပါ။တိစီဝရိတ္မည္ေသာ သင္းပိုင္၊ ကိုယ္ဝတ္ဧကသီႏွင့္ဒုကုဋ္ႏွစ္ထပ္ သကၤန္း စုစုေပါင္းသံုးထည္ကိုသာသံုးခြင့္ရွိပါသည္။ မိုးျပင္းမ်ား၊ စပါးခင္းမ်ား ၊ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား၊ ကိုျဖတ္သန္းခရီးႏွင္ခဲ့ၾကရသည့္ထိုရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ျမတ္စြာဘုရားကိုဖူးေမွ်ာ္ရန္သာဝတၳိသို႔ ေရာက္ရွိၾကသည့္အခါတြင္ ထိုရဟန္းတို႔၏သကၤန္းမ်ားသည္ ရႊံ႕ႏြံမ်ားေပက်ံကာရႊဲနစ္လ်က္ရွိသည္။ ျမတ္စြာဘုရားသိေတာ္မူသည့္အခါ ေရွွးဘုရားတို႔လည္းခြင့္ျပဳေတာ္မူခဲ့ၾကသည့္အတိုင္း ‘‘အႏုဇာနာမိ ဘိကၡေဝ ဝႆံဝု႒ာနံ ဘိကၡဳနံ ကထိနံ အတၳရိတံု’’စသည္ျဖင့္ အက်ိဳးငါးပါးတို႔ကို ခိုင္ျမဲစြာရႏိုင္ေသာ ကထိန္ခင္းျခင္းအမွႈကိုပါေဝယ်ကတိုင္းသား ရဟန္းမ်ားကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ခြင့္ျပဳေတာ္မူျခင္းေၾကာင့္ ကထိန္သည္ျဖစ္ေပၚလာခဲ့၏။
ျမတ္စြာဘုရားသခင္သည္ ရဟန္းမ်ား၏ၾကံ့ၾက့ံခံႏိုင္မွႈကိုကရုဏာထားေတာ္မူလ်က္ အလွဴရွင္ ဒါယိကာ၊ဒါယိကာမ မ်ားကို ၾကီးျမတ္ေတာ္မူေသာ ကုသိုလ္ေကာင္းက်ိဳးကို အျပည့္အဝရရွိေစႏိုင္သည့္ ကထိန္သကၤန္းမ်ားကို ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအား မိုးရာသီကုန္ဆံုးသည့္လျပည့္ေန႔မွ ေနာက္လျပည့္ေန႔အတြင္း ကထိန္သကၤန္းမ်ားလွဴဒါန္းဆက္ကပ္ရန္ ခြင့္ျပဳေတာ္မူခဲ့သည္။အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ေအာက္တိုဘာလႏွင့္ႏိုဝင္ဘာ လမ်ားအတြင္းျဖစ္သည္။
ကထိန္သကၤန္းလွဴဒါန္းႏိုင္သူ
------------------------------
လူျဖစ္ေစ၊ နတ္ျဖစ္ေစ၊ ရဟန္း၊ ရဟန္းမ၊ သာမေဏ၊ သာမေဏမ၊ သိကၡမာန္မျဖစ္ေစ၊ မည္သူမဆို ကထိန္ကာလ၌သကၤန္းကိုလွဴဒါန္းနိုင္၊ ကထိန္ဒါယကာျပဳလုပ္နိုင္ၾက၏။
ကထိန္ခင္းေသာကာလ
---------------------------
ဘုရားရွင္သည္ ကထိန္ခင္းျခင္းအမွႈကို ခြင့္ျပဳခဲ့ေသာ္လည္း၊ ကထိန္ခင္းျခင္းကို ရာသီမေရြး အခ်ိန္အခါ မေရြး ခင္းခ်င္တိုင္းေတာ့ မခင္းရပါ။
ကထိနႆ အတၳာရမာေသာ ဇာနိတေဗၺာတိ။
ဝႆာနႆ ပစိ ၦေမာ မာေသာ ဇာနိတေဗၺာ။ [ပရိဝါ ပါဠိ၊ ကထိန ေဘဒ]
အထက္ပါ ပရိဝါ ပါဠိေတာ္ကထိနေဘဒ၌ လာသည့္အတိုင္း ကထိန္ခင္းထိုက္ေသာကာလဟူသည္ မိုးလ၏ေနာက္ဆံုးတစ္လဟုဆို၏။ မိုးဥတု၏ေနာက္ဆံုးတစ္လကား သီတင္းကြ်တ္လျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန႔မွစ၍ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔အထိ တစ္လသည္သာကထိန္ခင္းအပ္ေသာ ကာလျဖစ္၏။ ထိုကာလတစ္လအတြင္း ကထိန္သကၤန္း ျဖစ္ေပၚရာ၊ ကထိန္ခင္းရန္ သကၤန္းရေသာေန႔၌ပင္ ကထိန္ခင္းရသည္။ ကထိန္ခင္းျခင္းကို တစ္ႏွစ္မွာ တစ္လသာ တစ္လတြင္း၌ပင္၊ တစ္ရက္တည္းလည္း ေက်ာင္းတိုက္တစ္တိုက္တြင္ တစ္ၾကိမ္သာ ခင္းအပ္၏။ တစ္ႏွစ္တြင္ ေက်ာင္းတိုက္တစ္တိုက္အတြင္း ႏွစ္ၾကိမ္မခင္းအပ္ပါ။
ကထိန္ အက်ိဳးေက်းဇူး
ကထိန္ခင္းမွႈေၾကာင့္ ရဟန္းေတာ္တို႔အား ရအပ္ေသာ အာနိသင္အက်ိဳးတရားတို႔ သည္ (၅)ပါးျဖစ္ကုန္၏ ။ ခင္းျပီးကထိန္မႏွႈတ္မျခင္း ကာလတိုင္ေအာင္ လည္းေကာင္း၊ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ (၁) ရက္ေန႔မွတေပါင္းလျပည့္အထိ (၅) လတိုင္တိုင္ ထိုကထိန္ အာနိသင္အက်ိဳးတရား ငါးပါးတို႔ကို ကထိန္ခင္းသည့္ ရဟန္း၊ ကထိန္အႏုေမာဒနာျပဳသည့္ ရဟန္းမ်ားရွိၾကေလကုန္၏။
ရဟန္းေတာ္တို႔ ရအပ္ေသာ ကထိန္အက်ိဳး(၅)ပါး
-----------------------------------------------
(၁) အနာမႏ ၱစာရ-ထင္ရွားရွိေသာရဟန္းကို မပန္ၾကားဘဲ ရပ္ရြာအတြင္းသို႔ သြားႏိုင္ျခင္းအက်ိဳး။
(၂)အသမာဒါနစာရ-အဓိ႒ာန္တင္ထားေသာ ႏွစ္ထပ္သကၤန္းၾကီးႏွင့္ ညဥ့္ကင္းေနႏိုင္ျခင္းအက်ိဳး။
(၃) ဂဏေဘာဇန- [မအပ္မရာပင့္ဖိတ္သည့္] ဂဏေဘာဇဥ္ကို ဘုန္းေပးေသာ္လည္း အာပတ္မသင့္ျခင္း အကိ်ဳး။
(၄) ယာဝဒတၳစီဝရ- အဓိ႒ာန္ဝိကပၸနာမျပဳဘဲ သက္န္းကို အလိုရွိသေလာက္ ထားနိုင္ျခင္း။
(၅) ေယာစတတၳစီဝရုပၸါဒ- ကထိန္ခင္းရာေက်ာင္း၌ ျဖစ္ေပၚေသာ သံဃိက သကၤန္းကိုရပိုင္ခြင့္ရ်ိေသာအက်ိဳး။
အတၳတကထိနာနံ ေဝါ ဘိကၡေဝ ပဥၥာနိသံသာ ကပၸိႆႏိ ၱ အနာမႏ ၱစာေရာ၊ အသမာဒါနစာေရာ ၊ ဂဏေဘာဇနံ ၊ ယာဝဒတၳ ၊ စီဝရံ ၊ ေယာစ တတၳ စီဝရုပၸါ ေဒါ ၊ ေသာ ေနသံ ဘဝိႆတီတိ။ [မသာဝါ ပါဠိေတာ္]
ကထိနအလွဴဒါန၏ထူးျခားခ်က္
------------------------------------
ဗုဒၶဘာသာတြင္အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစေသာအလွဴဒါနမ်ားစြာရွိပါသည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လွဴဒါန္းသူကိုသာ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစပါသည္။ ကထိန္သကၤန္းလွဴဒါန္းေသာ ကထိန ဒါနသည္ လွဴဒါန္းေသာအလွဴရွင္ကိုသာမက အလွဴဒါနလက္ခံေသာ ရဟန္းကိုပါ ဆံုးစမရွိေသာကုသိုလ္အက်ိဳး ျဖစ္ထြန္းေစျခင္းေၾကာင့္ ထူးျခားေသာ အလွဴဒါနျဖစ္ပါသည္။ ဗုဒၶသာသနာတြင္ အလွဴရွင္မ်ားအေနျဖင့္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား၏ဝိနည္းသိကၡာမွ ကင္းလြတ္ေစျပီး သက္ေတာင့္သက္သာ ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ အလွဴမွာ ကထိနဒါန အလွဴသာရွိပါသည္ ၊ ထို႔ေၾကာင့္ကထိနဒါနသည္ အလြန္မြန္ျမတ္ေသာ၊ အထူးသျဖင့္ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား၏ ခ်ီးက်ဴးမွႈရရွိေသာ အလွဴဒါနျဖစ္ပါသည္။
ကထိန္ခင္းျခင္းအေၾကာင္း
----------------------------
ဗုဒၶဘာသာဝင္ပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ ကထိန္ခင္းျခင္း, ကထိန္အလွဴပြဲျပဳလုပ္ျခင္းတို႔ကို အလြန္ပင္ စိတ္ဝင္စားၾက ေပသည္၊ ကထိန္အလွဴမ်ားသို႔ မိသားစုတို႔ တေပ်ာ္တပါး သြားေလ့ရွိၾကေပသည္၊ ကထိန္အလွဴရွင္မ်ားကလည္း ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ ႀကိဳဆို ေကၽြးေမြးေလ့ရွိၾကေပသည္၊ စားဖြယ္ေသာက္ဖြယ္တို႔ကို အထူးစီမံ၍ ေကၽြးေမြးေလ့ရွိၾကေပသည္၊ ကထိန္အလွဴပြဲသို႔ လာေရာက္ၾကသူမ်ားကလည္း ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး သံုးေဆာင္ မွီဝဲစားေသာက္ၾကေပသည္၊ ကထိန္တရားကိုလည္း ကထိန္အလွဴရွင္မ်ားႏွင့္ အတူ နာယူေလ့ရွိၾကေပသည္၊ ၁-ႏွစ္မွ တႀကိမ္ လွဴဒါန္းခြင့္ရေသာေၾကာင့္ အလြန္အက်ိဳးႀကီးျမတ္သည္ဟု ယံုၾကည္ၾကေပသည္၊ သကၤန္းမွာ ကထိန္, ေက်ာင္းမွာ သိမ္-ဟူ၍ပင္ ဆိုရိုးျပဳၾကေပသည္။
ကထိန္ႏွင့္စပ္၍ သိဖြယ္ရာမ်ားမွာ-
၁။ ကထိန္ဆိုသည့္စကား၏ အဓိပၸါယ္
၂။ ခင္းဆိုသည့္ စကား၏ အဓိပၸါယ္
၃။ ကထိန္ခင္းရျခင္း အေၾကာင္း
၄။ ကထိန္ခင္းရျခင္း အက်ိဳး
၅။ ကထိန္အလွဴ မြန္ျမတ္သည္ဟု ဆိုရျခင္း ဤ ၅-မ်ိဳးမွာ သိဖြယ္ရာေကာင္းလွေပသည္။
၁။ ကထိန္-ဟူေသာစကားသည္ ကထိန-ဟူေသာ ပါဠိစကားမွ သက္ဆင္းျဖစ္ေပၚလာေသာ စကား ျဖစ္ေပသည္၊
ကထိန္-ဟူေသာပါဠိက ျမဲျခင္း-ဟူေသာ အနက္ကို ေဟာပါသည္။
ျမဲျခင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔တြင္ အခ်ိန္ကာလ ျမဲျခင္းႏွင့္ အက်ိဳးတရား ျမဲျခင္းတို႔ကို ေဟာပါသည္၊
ကထိန္-ဟူသည္ အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္လည္း ျမဲ၏။ အက်ိဳးတရားအားျဖင့္လည္း ျမဲ၏-ဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္။
( အခ်ိန္ကာလျမဲပံု )
ျမတ္စြာဘုရား သတ္မွတ္ေပးထားေသာ အခ်ိန္ကာလအတြင္းမွာသာ ကထိန္ခင္းျခင္းကို ျပဳလုပ္ၾကရ ေသာေၾကာင့္ ကထိန္သည္ အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ ျမဲေပသည္။
သီတင္းကၽြတ္ လျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႔မွစ၍ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔တိုင္ေအာင္ တလအတြင္းမွာသာ ကထိသကၤန္းလွဴျခင္း၊ ကထိန္ခင္းျခင္းကို ျပဳလုပ္ရမည္ဟု ျမတ္စြာဘုရား၏ အမိန္႔အာဏာေတာ္ျဖင့္ ပိုင္းျခားသတ္မွတ္ေပးထားေသာေၾကာင့္ တလအတြင္းမွာသာ ကထိန္ခင္းျခင္းကို ျပဳလုပ္ၾကရေပသည္၊ အျခားေသာ နတ္ေတာ္ ျပာသိုလ္ တပို႔တြဲ စေသာ လမ်ားသို႔ ေျပာင္းေရႊ႔ကာ ကထိန္ခင္း၍ မရၾကေပ၊ သို႔ျဖစ္၍ ကထိန္သည္ အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ ျမဲျခင္းျဖစ္ေပသည္။
ေဆာင္။ ။ အခ်ိန္ကာလ, ေျပာင္းမရ, ျမဲလွကထိန္မည္ ။
( အက်ိဳးျမဲပံု )
ကထိန္ခင္းေသာေက်ာင္းတိုက္၌ ေနထိုင္ၾကသည့္ (ပုရိမ၀ါမွ ထေသာ) ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ ကထိန္အက်ိဳး ၅-ပါးကို ရရွိေစ-ဟု ျမတ္စြာဘုရား ခြင့္ျပဳေပးသနားေတာ္မူေသာ အက်ိဳးတရား ၅-ပါးကို သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႔မွစ၍ တေပါင္းလျပည့္ေန႔တိုင္ေအာင္ ၅-လအထိ ျမဲစြာတည္ေန၏၊ တပါးေသာလမ်ားသို႔ ကထိန္အက်ိဳးတရားမ်ား ေျပာင္းသြားျခင္း ေရြ႔သြားျခင္း မရွိေပ၊ သို႔ျဖစ္၍ ကထိန္သည္ အက်ိဳးတရားအားျဖင့္လည္း ျမဲျခင္းျဖစ္ေပသည္။
ေဆာင္။ ။ အက်ိဳးတရား, ေရြ႔မသြား, ျမဲျငား ကထိန္မည္။
၂။ ခင္းျခင္းဟူသည္-ကထိန္အက်ိဳးမ်ားကို က်ယ္ျပန္႔သြားေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေပသည္၊
ကထိန္မခင္းေသာ ေက်ာင္းတိုက္၌ ေနထိုင္ၾကေသာ ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္မွစ၍ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔အထိ ၁-လသာ ကထိန္အက်ိဳးကို ရရွိၾကေပသည္၊
ကထိန္ခင္းေသာ ေက်ာင္းတို္က္၌ ေနထိုင္ၾကေသာ ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ ၁-လမွ ၅-လအထိ က်ယ္ျပန္႔၍ အက်ိဳးတရားမ်ားကို ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္။ ။ တလက်ိဳးကား, ငါးလပြား, ျပန္႔သြား ခင္းသည္မည္။
ဥပမာ-မိမိတို႔အိမ္သို႔ ဧည့္သည္မ်ား ေရာက္ရွိလာ၍ ငါးေခါက္ေခါက္ထားေသာ ေကာ္ေဇာႀကီးကို
ခင္းခ် ျဖန္႔ခ်လိုက္ေသာအခါ တဆမွ ငါးဆသို႔ က်ယ္ျပန္႔သြားသကဲ့သို႔ ထို႔အတူ ဒကာ ဒကာမမ်ားက ကထိန္သကၤန္းကို လွဴဒါန္းလိုက္ေသာအခါ သံဃာေတာ္မ်ားက ဝိနည္းကံျဖင့္ ကထိန္ခင္းလိုက္သည္ရွိေသာ္ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႔မွစ၍ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔အထိ ၁-လသာ ရရွိေသာ အက်ိဳးမွ တေပါင္းလျပည့္ေန႔တိုင္ေအာင္ ၅-လအထိ ကထိန္အက်ဳိးတရားမ်ား က်ယ္ျပန္႔သြားေပသည္၊ ကထိန္အက်ိဳးတရား ၅-ပါးကို ရဟန္းေတာ္မ်ား ၁-လမွ ၅-လအထိ က်ယ္ျပန္႔စြာ ခံစားခြင့္ ရရွိၾကေပသည္။
ဤကဲ့သို႔ ဒကာ ဒကာမမ်ားက သကၤန္းလွဴ၍ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ားက ၁-လမွ ၅-လအထိ ကထိန္အက်ိဳးတရား က်ယ္ျပန္႔သြားေအာင္ ဝိနည္းကံျဖင့္ ျပဳလုပ္ျခင္းကိုပင္ ခင္းသည္ဟု ဆိုရပါသည္။
၃။ ကထိန္ခင္းရျခင္းအေၾကာင္းမွာ-
ျမတ္စြာဘုရားလက္ထက္ေတာ္အခါက ပါေဝယ်ကတိုင္းသား ရဟန္း (၃ဝ) တို႔သည္ ျမတ္စြာဘုရားကို ဖူးျမင္ဖို႔ရာ ေရာက္လာၾကရာတြင္ သကၤန္းကို မိုးစိုး၍ သကၤန္းျဖင့္ ပင္ပန္းေနၾကေသာေၾကာင့္ ကထိန္ခင္းျခင္းကို ခြင့္ျပဳေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
ပါေဝယ်ကတိုင္းသား ရဟန္း (၃ဝ)တို႔၏ ရဟန္းျဖစ္လာရျခင္းအေၾကာင္းမွာ-
ျမတ္စြာဘုရား ဘုရားျဖစ္ျပီး၍ တဝါရျပီးေသာအခါ ဗာရာဏသီျပည္မွာ ကၽြတ္ထိုက္ၾကေသာ ေဝေနယ်မ်ားကို ေထာက္ထားရႈေမွ်ာ္ကာ အလိုေတာ္အတိုင္း သီတင္းသံုးေနထိုင္ေတာ္မူျပီးေနာက္ ဥရုေဝလေတာသို႔ ၾကြသြားေတာ္မူ၍ သစ္ပင္ရင္းတခုမွာ သီတင္းသံုးေနေတာ္မူ၏၊ ထိုအခါ ေကာသလမင္းႀကီးႏွင့္ ဘတူမိကြဲ ဘဒၵဝဂၢီ ညီေနာင္ (၃ဝ)တို႔သည္ ဥရုေဝလေတာထဲသို႔ ဇနီးမယားတို႔ႏွင့္တကြ ဥယ်ာဥ္ကစား ေပ်ာ္ပါးဖို႔ရာ ေရာက္လာၾကေပသည္၊ ထိုညီေနာင္ ၃-က်ိပ္တို႔အနက္ မင္းသားတေယာက္မွာ ဇနီးမယား မရွိ၍ ျပည့္တန္ဆာမကို အငွါးမယားအျဖစ္ ေခၚခဲ့ရသည္၊ ထိုျပည့္တန္ဆာမသည္ မင္းသားတို႔ ေမ့ေမ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ျဖစ္၍ ေပ်ာ္ပါးကစားေနၾကစဥ္ မင္းသား၏ ပစၥည္းဥစၥာဘ႑ာမ်ားကို ခိုးယူ၍ ထြက္ေျပးသြားေလသည္၊ မင္းသား ၃ဝ-တို႔သည္ ခိုးယူထြက္ေျပးသြားေသာ အမ်ိဳးသမီးကို လိုက္ရွာၾကရာ ျမတ္စြာဘုရားကို ေတြ႔ျမင္ၾကေလ၏၊ ျမတ္စြာဘုရားထံ ခ်ဥ္းကပ္၍
(ဘေႏၲ ဘဂဝါ ဧကံ ဣတၳႎ ပေႆယ် အပိ) ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ကို ေတြ႔ျမင္မိပါသလားဘုရား-ဟု ေလွ်ာက္၏။
ျမတ္စြာဘုရားက-(ကႎ ပန ေဝါ ကုမာရာ ဣတၳိယာ-) မင္းသားတို႔ သင္တို႔သည္ အမ်ိဳးသမီးကို ဘယ္အတြက္ လိုက္ရွာေနၾကပါသနည္း-ဟုေမးေသာ္
မင္းသားတို႔က-(ဣဓ မယံ ဘေႏၲ တႎသမတၱာ ဘဒၵဝဂၢိယာ သဟာယကာ သပဇာပတိကာ ဣမသၼႎဝနသေ႑ ပရိစာရိမွာ၊ ဧကႆ ပဇာပတိ နာေဟာသိ၊ တႆ အတၳာယ ေဝသီ အာနီတာ အေဟာသိ၊ အထ ေခါ သာ ဘေႏၲ ေဝသီ အေမွသု ပမေတၱသု ပရိစာေရေႏၲသု ဘ႑ံ အာဒါယ ပလာယိတၳ၊ ေတ မယံ ဘေႏၲ သဟာယကာ သဟာယကႆ ေဝယ်ာဝစၥံ ကေရာႏၲာ တံ ဣတၳႎ ဂေဝသႏၲာ ဣမံ ဝနသ႑ံ အာဟိ႑ာမ-)
ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား တပည့္ေတာ္တို႔သည္ မိမိတို႔ဇနီးမယားႏွင့္အတူ ဤေတာအုပ္၌ ထိုထိုဤဤ လွည့္လည္ကုန္လ်က္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ခံစားခဲ့ၾကပါကုန္သည္ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္တို႔ ၃-က်ိပ္တို႔အနက္ မင္းသားတေယာက္မွာ ဇနီးမရွိပါဘုရား၊ ထိုမင္းသားအတြက္ ျပည့္တန္ဆာမတေယာက္ကို ေခၚေဆာင္ခဲ့ပါသည္ဘုရား၊ ယခု ထိုျပည့္တန္ဆာမက တပည့္ေတာ္တို႔ ေမ့ေလ်ာ့ေပ်ာ္ပါးေနၾကစဥ္ ဘ႑ာကိုယူ၍ ထြက္ေျပးသြားပါသည္ဘုရား၊ ထိုအမ်ိဳးသမီးတေယာက္ ေပ်ာက္သြားသျဖင့္ လိုက္ရွာရသည့္အေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားၾကေလသည္။
ထိုအခါ ျမတ္စြာဘုရားက-(တံ ကႎ မညထ ေဝါ ကုမာရာ၊ ကတမံ ႏုေခါ တုမွာကံ ဝရံ၊ ယံ ဝါ တုေမွ ဣတၳႎ ဂေဝေသယ်ာထ၊ ယံ မယံ အတၱာနံ ဂေဝေသယ်ာထ)
မင္းသားတို႔ ယခုငါေျပာမည့္စကားကို သင္တို႔ ဘယ္လိုမွတ္ထင္ၾကသနည္း-သင္တို႔သည္ ေပ်ာက္သြားတဲ့ မိန္းမကို ရွာျခင္းႏွင့္ မိမိကုိယ္ကို ရွာျခင္းတို႔တြင္ အဘယ္ရွာျခင္းက ပိုျမတ္ပါသနည္း-ဟု ေမးေတာ္မူ၏၊ ပါရမီရင့္ေနၾကေသာ မင္းသားတို႔က မိမိကုိယ္ကို ရွာျခင္းက ပို၍ျမတ္ပါသည္ဘုရား-ဟု ေလွ်ာက္ထားၾကေလ၏၊
ဤကဲ့သို႔ မိမိကိုယ္ကို ရွာျခင္းက ပိုျမတ္တယ္ဆိုရင္ သင္တို႔ ထိုင္ၾကကုန္ေလာ့၊ သင္တို႔အား ငါဘုရား တရားေဟာမည္-ဟု မိန္႔ေတာ္မူျပီး
၁။ ဒါနကထာ-ဒါနႏွင့္စပ္ေသာစကား
၂။ သီလကထာ-သီလႏွင့္စပ္ေသာစကား
၃။ သဂၢကထာ-နတ္ျပည္ႏွင့္စပ္ေသာစကား
၄။ ကာမာနံ အာဒီနဝကထာ-ကာမဂုဏ္တို႔၏ အျပစ္ႏွင့္စပ္ေသာစကား
၅။ ေနကၡေမၼ အာနိသံသကထာ-ကာမဂုဏ္တို႔မွ ထြက္ေျမာက္ျခင္း၌ အက်ိဳးႏွင့္စပ္ေသာစကား
ဤေဒသနာေတာ္အစဥ္ကို ေဟာေတာ္မူ၏။
တရားေတာ္ကို နာၾကားရသျဖင့္ မင္းသားတို႔စိတ္သည္ ႏူးညံ့လ်က္ နီဝရဏကင္းစင္ စိတ္ထားၾကည္လင္ေနၾက သည္ကို သိေတာ္မူေသာ ဘုရားရွင္သည္ ဒုကၡ, သမုဒယ, နိေရာဓႏွင့္ မဂၢ-ဟူေသာ သစၥာေလးပါး တရားေတာ္ကို ေဟာေဖာ္ညႊန္ျပေတာ္မူေလ၏။
ထိုအခါ မင္းသားတို႔၏ သႏၲာန္အသီးသီးဝယ္ ညစ္ေၾကးမတင္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာ အဝတ္ျဖဴ၌ ဆိုးေရသည္ ေကာင္းစြာစြဲသကဲ့သို႔ ဒိ႒ိ ဝိစိကိစၧာ-စေသာ ျမဴအညစ္အေၾကးကင္းေသာ ဓမၼဉာဏ္မ်က္စိ ျဖစ္ေပၚလာေလ ေတာ့၏။
အခ်ိဳ႔က ေသာတာပတၱိမဂ္, အခ်ို႔က သကဒါဂါမိမဂ္, အခ်ိဳ႔က အနာဂါမိမဂ္ကို ရၾကေလသည္။
ဓမၼမ်က္စိ ရျပီးၾကေသာ မင္းသား ၃-က်ိပ္တို႔သည္ ဘုရားရွင္ထံ ရွင္ရဟန္းအျဖစ္ကို ေလွ်ာက္ထား ေတာင္းပန္ၾက ကုန္၏။
ျမတ္စြာဘုရားက-ဧထ ဘိကၡေဝါ-ဟု ေခၚေတာ္မူကာ ဧဟိ ဘိကၡဳ-ရဟန္းျပဳေပးေတာ္မူ၏၊
ဧဟိ ဘိကၡဳ-ရဟန္း လာေလာ့, ေကာင္းစြာ ဆင္းရဲ၏အဆံုးကို ျပဳဖို႔ရန္ ျမတ္ေသာအက်င့္ကို က်င့္လွည့္ေလာ့-ဟု ဘုရားရွင္ေခၚေတာ္မူသည္ႏွင့္ တျပိဳင္နက္ လူ႔အသြင္ကြယ္ေပ်ာက္၍ အလိုအေလ်ာက္ ေခါင္းတံုးရိတ္ျပီး သကၤန္းတို႔ကို ဝတ္ရံုလ်က္ သပိတ္ကိုလြယ္ကာ ျဖစ္ေပၚလာ၏။
ျမတ္စြာဘုရား သာဝတၳိျမိဳ႔ေတာ္၏ ေတာင္ဘက္ရွိ ေဇတဝန္ေက်ာင္းေတာ္၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူစဥ္ အာရညကင္ဓုတင္, ပိ႑ပါတ္ဓုတင္, ပံသုကူဓုတင္, တိစီဝရိတ္ဓုတင္မ်ားကိုေဆာင္ၾကေသာ ပါေဝယ်က တိုင္းသား ဘဒၵဝဂၢီ ညီေနာင္သံုးက်ိပ္ ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ ၁၃-ႏွစ္တိုင္တိုင္ ေတာအရပ္၌ ေနၾကျပီးေသာအခါ ျမတ္စြာဘုရားကိုဖူးျမင္ရန္ သာဝတၳိျမိဳ႔ေတာ္သို႔ အလာဝယ္ ဝါဆိုဝါကပ္ရာေန႔ နီးလြန္း၍ သာဝတၳိျမိဳ႔ေတာ္သို႔ ဝါဆိုအမီ ေရာက္ဖို႔ကား မစြမ္းႏိုင္ၾကေသာေၾကာင့္ လမ္းခရီးအၾကားရွိ သာဝတၳိႏွင့္ ၆-ယူဇနာကြာေဝးေသာ သာေကတျမိဳ႔၌ ဝါကပ္ခဲ့ၾကရကုန္၏။.
ဤသာေကတျမိဳ႔မွ ၆-ယူဇနာမွ်သာ ကြာေဝးေသာ သာဝတၳိျမိဳ႔ေတာ္၌ ဘုရားရွင္ သီတင္းသံုးေတာ္ မူေနေသာ္လည္း ဘုရားရွင္ကို ဖူးျမင္ခြင့္ မရၾကကုန္-ဟု ေတြးၾကံၾကျပီး ျငီးေငြ႔လ်က္ မိုးလပတ္လံုး ေနၾကရကုန္၏။ မိုးလလြန္၍ ပဝါရဏာျပဳျပီးၾကေသာ္ ခရီးဆက္လက္ၾကြေတာ္မူၾကရာ လမ္းခရီးအၾကား၌ မိုးႀကီးသည္းထန္စြာ ရြာသြန္းမႈေၾကာင့္ သကၤန္းမ်ား မိုးစို ရႊံ႔ညႊန္မ်ားေပက်ံ၍ ပင္ပန္းစြာ ျမတ္စြာဘုရားထံသို႔ ေရာက္လာၾကကုန္၏။
ထိုအခါ ဘုရားရွင္က-ခ်စ္သားရဟန္းတို႔ က်န္းက်န္းမာမာ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ညီညီညြတ္ညြတ္ မွ်မွ်တတ ရွိၾကလ်က္ ခရီးလမ္းပန္း ပင္ပန္းမႈမရွိဘဲ လာခဲ့ၾကရကုန္သေလာ-စသည္ျဖင့္ ႏႈတ္ဆက္စကား မိန္႔ၾကားေသာ္ ရဟန္းသံုးက်ိပ္တို႔သည္ က်န္းမာ မွ်တ ညီညြတ္ၾကပါသည္ဘုရား၊ သို႔ေသာ္ တပည့္ေတာ္မ်ား ဘုရားဖူရန္ အလာဝယ္ သာဝတၳိျမိဳ႔ေတာ္သို႔ ဝါဆိုမီေရာက္ဖို႔ရန္ မစြမ္းႏိုင္ေသာေၾကာင့္ သာေကတျမိဳ႔၌ ဝါကပ္ခဲ့ၾကပါသည္ဘုရား။
မိုးလလြန္၍ ပဝါရဏာျပဳျပီးေသာ္ ခရီးဆက္လက္ လာခဲ့ၾကရာ လမ္းခရီးအၾကား၌ မိုးသည္းထန္စြာ ရြာသြန္းမႈေၾကာင့္ သကၤန္းမ်ား မိုးစို ရႊံ႔ညႊန္မ်ားေပက်ံ၍ ေလးလံေသာသကၤန္းမ်ားျဖင့္ ပင္ပန္းစြာ လာခဲ့ရပါသည္ဘုရား။
ထိုအခါ ဘုရားရွင္သည္ ဘဒၵဝဂၢီညီေနာင္သံုးက်ိပ္ ရဟန္းေတာ္တို႔၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကုန္စင္ကို ေထာက္ရႈေတာ္မူလ်က္ အစမထင္ သံသရာတခြင္၌ ျဖစ္ခဲ့ေသာ အေၾကာင္းအရာႏွင့္စပ္ေသာ တရားေတာ္ (သံယုတၱနိကာယ္ နိဒါနဝဂၢ အနမတဂၢသံယုတ္ တႎသမတၱသုတ္) ကို ေဟာေတာ္မူလွ်င္ ထိုရဟန္းေတာ္တို႔သည္ တရားေတာ္၏ ျပီးဆံုးခ်ိန္၌ ရဟႏၲာျဖစ္သြားၾကေလ၏။
ထို႔ေနာက္ ဘုရားရွင္သည္ အႏုဇာနာမိ ဘိကၡေဝ ဝႆံ ဝု႒ာနံ ဘိကၡဴနံ ကထိနံ အတၳရိတုံ-ရဟန္းတို႔ မိုးလပတ္လံုး ေနျပီးေသာ (ပုရိမဝါမွ ထကုန္ေသာ) ရဟန္းတို႔အား ကထိန္ခင္းျခင္းငွါ ငါဘုရား ခြင့္ျပဳေတာ္ မူ၏-ဟု ကထိန္ခင္းရန္ ခြင့္ျပဳေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
၄။ ကထိန္ခင္းရျခင္း အက်ိဳးမွာ-
ဒကာ ဒကာမမ်ားက ကထိန္သကၤန္းလွဴဒါန္းသျဖင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားက ၀ိနည္းကံျဖင့္ ကထိန္ခင္းလိုက္ေသာ အခါ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန႔မွစ၍ တေပါင္းလျပည့္ေန႔တိုင္ေအာင္ ကထိန္အကိဳ်ဳ (၅)မ်ိဳးကို ရဟန္းေတာ္မ်ား ရရွိၾကေပသည္။ ကထိန္သကၤန္း လွဴဒါန္းၾကေသာ ဒကာ ဒကာမတို႔သည္လည္း ရဟန္းေတာ္မ်ားရရွိေသာ အက်ိဳး(၅)ပါးႏွင့္ ေလ်ာ္ညီစြာ အက်ိဳး(၅)ပါး ရရွိၾကေပသည္။
(၁) အနာမႏၲစာရ-ပင့္ဖိတ္ထားေသာ ဆြမ္းရွိပါလ်က္ ထင္ရွားရွိေသာ ရဟန္းကို မပန္ၾကားဘဲ အရပ္တပါးသို႔ သြားေသာ္လည္း အာပတ္မသင့္ျခင္း အက်ိဳးကို ရဟန္းေတာ္မ်ား ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ မပန္မၾကား၊ လိုရာသြား၊ ျပစ္မ်ား မသင့္ျပီ။
ကထိန္သကၤန္းလွဴဒါန္းၾကေသာ ဒကာ ဒကာမတို႔သည္လည္း ျဖစ္ေလရာ ဘ၀တိုင္း ဘ၀တိုင္း၌ အရပ္ေဒသ တပါးသို႔ သြားလိုေသာအခါ သူတပါးတို႔ တားဆီးျခင္းမျပဳႏိုင္။ လြတ္လပ္စြာ သြားႏိုင္္ျခင္းအက်ိဳးကို ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ တားဆီးကင္းကြာ၊ လြတ္လပ္စြာ၊ လိုရာသြားႏိုင္သည္။
(၂) အသမာဒါနစာရ-တိစီ၀ရိတ္ အဓိ႒ာန္တင္ထားေသာ သကၤန္းသံုးထည္တို႔တြင္ တထည္ထည္ကို ထားလိုရာ အရပ္၌ထားကာ သြားေသာ္လည္း အာပတ္မသင့္ျခင္းအက်ိဳးကို ရဟန္းေတာ္မ်ား ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ သံုးထည္ထဲမွာ၊ ထားလိုရာ၊ ထားကာ သြားႏိုင္သည္။
ကထိန္သကၤန္းလွဴဒါန္းၾကေသာ ဒကာ ဒကာမတို႔သည္လည္း ျဖစ္ေလရာ ဘ၀တိုင္း ဘ၀တိုင္းတို႔၌ အရပ္တပါးသို႔ သြားလာျခင္းကိစၥ၊ အလုပ္အကိုင္ကိစၥတို႔ကို ျပဳလုပ္ေသာအခါ တာ၀န္ကိစၥမ်ား မေလးပါဘဲ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး လြယ္လြယ္ကူကူႏွင့္ ျပီးေျမာက္ျခင္းအက်ိဳးကို ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ တာ၀န္ကိစၥ၊ မေလးရ၊ ေပါ့လွေလေတာ့သည္။
(၃) ဂဏေဘာဇန- ၄-ပါး ၄-ပါးထက္ ပိုလြန္ေသာ ရဟန္းေတာ္တို႔ကို ထမင္းစား လာခဲ့ပါ၊ ဟင္းစား လာခဲ့ပါ၊ မုန္႔စား လာခဲ့ပါ စသည္ျဖင့္ မအပ္ေသာ ဖိတ္ျခင္းျဖင့္ ဖိတ္အပ္ေသာ ဆြမ္းေဘာဇဥ္မ်ားကို စားလိုက လိုက္၍ စားေသာ္လည္း အာပတ္မသင့္ျခင္းအက်ိဳးကို ရဟန္းေတာ္မ်ား ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ေလးပါးတူပင္၊ ဂိုဏ္းေဘာဇဥ္၊ စားခ်င္ စားႏိုင္သည္။
ကထန္ိသကၤန္း လွဴဒါန္းၾကေသာ ဒကာ ဒကာမတို႔သည္လည္း ျဖစ္ေလရာ ဘ၀တိုင္း ဘ၀တိုင္း၌ စားလိုရာ အာဟာရအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကို စားခ်င္တိုင္း စားပါေသာ္လည္း ဗိုက္နာျခင္း၊ ၀မ္းေလွ်ာျခင္း၊ အဆိပ္ျဖစ္ျခင္း စေသာ ေဘးျဖစ္ျခင္းမည္သည္ မရွိ၊ စားသမွ် ေၾကညက္ျခင္းအက်ိဳးကို ရရွိၾကေလသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ စားလိုရာမ်ား၊ စားေသာ္ျငား၊ ေဘးကားမျဖစ္ျပီ။
(၄) ယာ၀ဒတၱစီ၀ရ-မ်ားစြာေသာ သကၤန္းတို႔ကို အဓိ႒ာန္မတင္၊ ၀ိကပၸနာမျပဳပါဘဲ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန႔မွစ၍ တေပါင္းလျပည့္ေန႔တိုင္ေအာင္ ငါးလအထိ သိမ္းဆည္းထားပါေသာ္လည္း အာပတ္မသင့္ျခင္း အက်ိဳးကို ရဟန္းေတာ္မ်ား ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ သကၤန္းမ်ားစြာ၊ ငါးလမွာ၊ သိမ္းကာထားႏိုင္သည္။
ကထိန္သကၤန္း လွဴဒါန္းၾကေသာ ဒကာ ဒကာမတို႔သည္လည္း ျဖစ္ေလရာ ဘ၀တိုင္းဘ၀တိုင္း၌ စိန္၊ ေရႊ၊ ေငြ၊ ပတၱျမား စသည္ မ်ားစြာေသာ ရတနာတို႔ကို သိမ္းဆည္းထားပါေသာ္လည္း ရန္သူမ်ိဳး(၅)ပါး ေဘးရန္မ်ား မရွိပါဘဲ ေကာင္းမြန္စြာ သိမ္းဆည္းထားႏိုင္ျခင္းအက်ိဳးကို ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ပစၥည္းအမ်ား၊ သိမ္းပိုက္ထား၊ ေဘးကား မရွိျပီ။
(၅) ေယာစတတၳ စီ၀ရုပၸါဒ-ကထိန္ခင္းျပီးသည္မွေနာက္၌ ကထိန္ခင္းေသာ ေက်ာင္းတိုက္သုိ႔ တပါးေသာ ေက်ာင္းတိုက္က သံဃာေတာ္မ်ား လာေရာက္ေနထိုင္ၾကရာတြင္ သံဃာအားလံုးအတြက္ သကၤန္းလွဴဒါန္း ပါေသာ္လည္း မူလ ကထိန္ခင္းထားေသာ ေက်ာင္းတိုက္က သံဃာေတာ္မ်ားကသာ ပိုင္ဆိုင္ရရွိျခင္း အက်ိဳးကိုလည္း ရရွိေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ သံဃာလွဴျငား၊ သကၤန္းမ်ား၊ သူ႔အားသာ ျဖစ္သည္။
ကထိန္သကၤန္းလွဴဒါန္းၾကေသာ ဒကာ ဒကာမတို႔သည္လည္း ျဖစ္ေလရာ ဘ၀တိုင္း ဘ၀တိုင္း၌ ကိုယ့္ပစၥည္းမ်ားကို ကိုယ္မေပးလိုက ဘယ္လို တန္ခိုးအာဏာ ႀကီးမားသူကမွ အႏိုင္အထက္ျပဳ၍ မယူႏိုင္။ ကိုယ္ကေပးမွသာ ယူလို႔ရျခင္းအက်ိးကို ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ကုိယ့္ပစၥည္းမ်ား၊ သူတပါး၊ ယူသြားကင္းပသည္။
( သဒၶမၼရံသီ ဆရာေတာ္ )
သိေကာင္းစရာ ဓမၼပေဒသာ-ပထမတြဲ စာမ်က္ႏွာ ၁၃၂-မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။
credit to - အရိပ္စစ္
ေမတၱာျဖင့္ ေ၀မွ်သူ
အႏိႈင္းမဲ့စာတိုေပစမ်ား
ကထိန္ကို ျမတ္စြာဘုရားသခင္က ေကာသလမင္းၾကီးႏွင့္အေဖတူအေမကြဲ ညီအစ္ကိိုမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဘဒၵဝဂီၢမင္းမ်ိဳးမင္းႏြယ္ဝင္ရဟန္းအပါး(၃၀)တို႔ အေပၚ ကရုဏာေတာ္ထား၍ပထမဆံုးခြင့္ျပဳခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထိုရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ဓုတင္ေဆာင္ ေသာအရိယသူေတာ္စင္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ္လည္း ရဟႏာၱမ်ားမဟုတ္ၾကေသးပါ။ ထိုရဟန္းမ်ားသည္ အနာထပိဏ္ သူူူေ႒းၾကီး၏ ေဇတဝန္ေက်ာင္းေတာ္၌ သီတင္းသံုးေနေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားကို ဖူးေျမာ္ပူေဇာ္ၾကရန္အတြက္ ၎တို႔ သီတင္းသံုးရာဇာတိေနရပ္ျဖစ္ေသာ ပါဝါျမိဳ႕ေတာ္မွ သာဝတၳိျမိဳ႕ သို႔ခရီးထြက္လာခဲ့ၾကသည္။
သို႔ေသာ္ထိုရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ သာဝတၳိျမိဳ႕ေတာ္သို႔မိုးရာသီအစ ျဖစ္ေသာဝါဆိုလတြင္ မေရာက္ရွိႏိုင္ၾကေပ။ ထိုအခ်ိန္ကမိုးရာသီကာလတြင္ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားသည္ ခရီးသြားရန္ မလြယ္ကူၾကပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ရဟန္းမ်ားသည္ဝါဆိုဝါကပ္ရက္ေရာက္ေနသျဖင့္ ဝါတြင္းသံုးလတြင္သာေကတ၌သီတင္းသံုးေနထိုင္ခဲ့ ၾကရျပီးမွ ခရီးဆက္ခဲ့ၾကရပါသည္။
သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ျခိဳးျခံက်င့္ၾကံေတာ္မူေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားျဖစ္ၾကေသာေၾကာင့္ သကၤန္းမ်ားစြာပိုင္ဆိုင္ခြင့္မရွိပါ။တိစီဝရိတ္မည္ေသာ သင္းပိုင္၊ ကိုယ္ဝတ္ဧကသီႏွင့္ဒုကုဋ္ႏွစ္ထပ္ သကၤန္း စုစုေပါင္းသံုးထည္ကိုသာသံုးခြင့္ရွိပါသည္။ မိုးျပင္းမ်ား၊ စပါးခင္းမ်ား ၊ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား၊ ကိုျဖတ္သန္းခရီးႏွင္ခဲ့ၾကရသည့္ထိုရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ျမတ္စြာဘုရားကိုဖူးေမွ်ာ္ရန္သာဝတၳိသို႔ ေရာက္ရွိၾကသည့္အခါတြင္ ထိုရဟန္းတို႔၏သကၤန္းမ်ားသည္ ရႊံ႕ႏြံမ်ားေပက်ံကာရႊဲနစ္လ်က္ရွိသည္။ ျမတ္စြာဘုရားသိေတာ္မူသည့္အခါ ေရွွးဘုရားတို႔လည္းခြင့္ျပဳေတာ္မူခဲ့ၾကသည့္အတိုင္း ‘‘အႏုဇာနာမိ ဘိကၡေဝ ဝႆံဝု႒ာနံ ဘိကၡဳနံ ကထိနံ အတၳရိတံု’’စသည္ျဖင့္ အက်ိဳးငါးပါးတို႔ကို ခိုင္ျမဲစြာရႏိုင္ေသာ ကထိန္ခင္းျခင္းအမွႈကိုပါေဝယ်ကတိုင္းသား ရဟန္းမ်ားကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ခြင့္ျပဳေတာ္မူျခင္းေၾကာင့္ ကထိန္သည္ျဖစ္ေပၚလာခဲ့၏။
ျမတ္စြာဘုရားသခင္သည္ ရဟန္းမ်ား၏ၾကံ့ၾက့ံခံႏိုင္မွႈကိုကရုဏာထားေတာ္မူလ်က္ အလွဴရွင္ ဒါယိကာ၊ဒါယိကာမ မ်ားကို ၾကီးျမတ္ေတာ္မူေသာ ကုသိုလ္ေကာင္းက်ိဳးကို အျပည့္အဝရရွိေစႏိုင္သည့္ ကထိန္သကၤန္းမ်ားကို ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအား မိုးရာသီကုန္ဆံုးသည့္လျပည့္ေန႔မွ ေနာက္လျပည့္ေန႔အတြင္း ကထိန္သကၤန္းမ်ားလွဴဒါန္းဆက္ကပ္ရန္ ခြင့္ျပဳေတာ္မူခဲ့သည္။အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ေအာက္တိုဘာလႏွင့္ႏိုဝင္ဘာ လမ်ားအတြင္းျဖစ္သည္။
ကထိန္သကၤန္းလွဴဒါန္းႏိုင္သူ
------------------------------
လူျဖစ္ေစ၊ နတ္ျဖစ္ေစ၊ ရဟန္း၊ ရဟန္းမ၊ သာမေဏ၊ သာမေဏမ၊ သိကၡမာန္မျဖစ္ေစ၊ မည္သူမဆို ကထိန္ကာလ၌သကၤန္းကိုလွဴဒါန္းနိုင္၊ ကထိန္ဒါယကာျပဳလုပ္နိုင္ၾက၏။
ကထိန္ခင္းေသာကာလ
---------------------------
ဘုရားရွင္သည္ ကထိန္ခင္းျခင္းအမွႈကို ခြင့္ျပဳခဲ့ေသာ္လည္း၊ ကထိန္ခင္းျခင္းကို ရာသီမေရြး အခ်ိန္အခါ မေရြး ခင္းခ်င္တိုင္းေတာ့ မခင္းရပါ။
ကထိနႆ အတၳာရမာေသာ ဇာနိတေဗၺာတိ။
ဝႆာနႆ ပစိ ၦေမာ မာေသာ ဇာနိတေဗၺာ။ [ပရိဝါ ပါဠိ၊ ကထိန ေဘဒ]
အထက္ပါ ပရိဝါ ပါဠိေတာ္ကထိနေဘဒ၌ လာသည့္အတိုင္း ကထိန္ခင္းထိုက္ေသာကာလဟူသည္ မိုးလ၏ေနာက္ဆံုးတစ္လဟုဆို၏။ မိုးဥတု၏ေနာက္ဆံုးတစ္လကား သီတင္းကြ်တ္လျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန႔မွစ၍ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔အထိ တစ္လသည္သာကထိန္ခင္းအပ္ေသာ ကာလျဖစ္၏။ ထိုကာလတစ္လအတြင္း ကထိန္သကၤန္း ျဖစ္ေပၚရာ၊ ကထိန္ခင္းရန္ သကၤန္းရေသာေန႔၌ပင္ ကထိန္ခင္းရသည္။ ကထိန္ခင္းျခင္းကို တစ္ႏွစ္မွာ တစ္လသာ တစ္လတြင္း၌ပင္၊ တစ္ရက္တည္းလည္း ေက်ာင္းတိုက္တစ္တိုက္တြင္ တစ္ၾကိမ္သာ ခင္းအပ္၏။ တစ္ႏွစ္တြင္ ေက်ာင္းတိုက္တစ္တိုက္အတြင္း ႏွစ္ၾကိမ္မခင္းအပ္ပါ။
ကထိန္ အက်ိဳးေက်းဇူး
ကထိန္ခင္းမွႈေၾကာင့္ ရဟန္းေတာ္တို႔အား ရအပ္ေသာ အာနိသင္အက်ိဳးတရားတို႔ သည္ (၅)ပါးျဖစ္ကုန္၏ ။ ခင္းျပီးကထိန္မႏွႈတ္မျခင္း ကာလတိုင္ေအာင္ လည္းေကာင္း၊ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ (၁) ရက္ေန႔မွတေပါင္းလျပည့္အထိ (၅) လတိုင္တိုင္ ထိုကထိန္ အာနိသင္အက်ိဳးတရား ငါးပါးတို႔ကို ကထိန္ခင္းသည့္ ရဟန္း၊ ကထိန္အႏုေမာဒနာျပဳသည့္ ရဟန္းမ်ားရွိၾကေလကုန္၏။
ရဟန္းေတာ္တို႔ ရအပ္ေသာ ကထိန္အက်ိဳး(၅)ပါး
-----------------------------------------------
(၁) အနာမႏ ၱစာရ-ထင္ရွားရွိေသာရဟန္းကို မပန္ၾကားဘဲ ရပ္ရြာအတြင္းသို႔ သြားႏိုင္ျခင္းအက်ိဳး။
(၂)အသမာဒါနစာရ-အဓိ႒ာန္တင္ထားေသာ ႏွစ္ထပ္သကၤန္းၾကီးႏွင့္ ညဥ့္ကင္းေနႏိုင္ျခင္းအက်ိဳး။
(၃) ဂဏေဘာဇန- [မအပ္မရာပင့္ဖိတ္သည့္] ဂဏေဘာဇဥ္ကို ဘုန္းေပးေသာ္လည္း အာပတ္မသင့္ျခင္း အကိ်ဳး။
(၄) ယာဝဒတၳစီဝရ- အဓိ႒ာန္ဝိကပၸနာမျပဳဘဲ သက္န္းကို အလိုရွိသေလာက္ ထားနိုင္ျခင္း။
(၅) ေယာစတတၳစီဝရုပၸါဒ- ကထိန္ခင္းရာေက်ာင္း၌ ျဖစ္ေပၚေသာ သံဃိက သကၤန္းကိုရပိုင္ခြင့္ရ်ိေသာအက်ိဳး။
အတၳတကထိနာနံ ေဝါ ဘိကၡေဝ ပဥၥာနိသံသာ ကပၸိႆႏိ ၱ အနာမႏ ၱစာေရာ၊ အသမာဒါနစာေရာ ၊ ဂဏေဘာဇနံ ၊ ယာဝဒတၳ ၊ စီဝရံ ၊ ေယာစ တတၳ စီဝရုပၸါ ေဒါ ၊ ေသာ ေနသံ ဘဝိႆတီတိ။ [မသာဝါ ပါဠိေတာ္]
ကထိနအလွဴဒါန၏ထူးျခားခ်က္
------------------------------------
ဗုဒၶဘာသာတြင္အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစေသာအလွဴဒါနမ်ားစြာရွိပါသည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လွဴဒါန္းသူကိုသာ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစပါသည္။ ကထိန္သကၤန္းလွဴဒါန္းေသာ ကထိန ဒါနသည္ လွဴဒါန္းေသာအလွဴရွင္ကိုသာမက အလွဴဒါနလက္ခံေသာ ရဟန္းကိုပါ ဆံုးစမရွိေသာကုသိုလ္အက်ိဳး ျဖစ္ထြန္းေစျခင္းေၾကာင့္ ထူးျခားေသာ အလွဴဒါနျဖစ္ပါသည္။ ဗုဒၶသာသနာတြင္ အလွဴရွင္မ်ားအေနျဖင့္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား၏ဝိနည္းသိကၡာမွ ကင္းလြတ္ေစျပီး သက္ေတာင့္သက္သာ ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ အလွဴမွာ ကထိနဒါန အလွဴသာရွိပါသည္ ၊ ထို႔ေၾကာင့္ကထိနဒါနသည္ အလြန္မြန္ျမတ္ေသာ၊ အထူးသျဖင့္ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား၏ ခ်ီးက်ဴးမွႈရရွိေသာ အလွဴဒါနျဖစ္ပါသည္။
ကထိန္ခင္းျခင္းအေၾကာင္း
----------------------------
ဗုဒၶဘာသာဝင္ပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ ကထိန္ခင္းျခင္း, ကထိန္အလွဴပြဲျပဳလုပ္ျခင္းတို႔ကို အလြန္ပင္ စိတ္ဝင္စားၾက ေပသည္၊ ကထိန္အလွဴမ်ားသို႔ မိသားစုတို႔ တေပ်ာ္တပါး သြားေလ့ရွိၾကေပသည္၊ ကထိန္အလွဴရွင္မ်ားကလည္း ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ ႀကိဳဆို ေကၽြးေမြးေလ့ရွိၾကေပသည္၊ စားဖြယ္ေသာက္ဖြယ္တို႔ကို အထူးစီမံ၍ ေကၽြးေမြးေလ့ရွိၾကေပသည္၊ ကထိန္အလွဴပြဲသို႔ လာေရာက္ၾကသူမ်ားကလည္း ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး သံုးေဆာင္ မွီဝဲစားေသာက္ၾကေပသည္၊ ကထိန္တရားကိုလည္း ကထိန္အလွဴရွင္မ်ားႏွင့္ အတူ နာယူေလ့ရွိၾကေပသည္၊ ၁-ႏွစ္မွ တႀကိမ္ လွဴဒါန္းခြင့္ရေသာေၾကာင့္ အလြန္အက်ိဳးႀကီးျမတ္သည္ဟု ယံုၾကည္ၾကေပသည္၊ သကၤန္းမွာ ကထိန္, ေက်ာင္းမွာ သိမ္-ဟူ၍ပင္ ဆိုရိုးျပဳၾကေပသည္။
ကထိန္ႏွင့္စပ္၍ သိဖြယ္ရာမ်ားမွာ-
၁။ ကထိန္ဆိုသည့္စကား၏ အဓိပၸါယ္
၂။ ခင္းဆိုသည့္ စကား၏ အဓိပၸါယ္
၃။ ကထိန္ခင္းရျခင္း အေၾကာင္း
၄။ ကထိန္ခင္းရျခင္း အက်ိဳး
၅။ ကထိန္အလွဴ မြန္ျမတ္သည္ဟု ဆိုရျခင္း ဤ ၅-မ်ိဳးမွာ သိဖြယ္ရာေကာင္းလွေပသည္။
၁။ ကထိန္-ဟူေသာစကားသည္ ကထိန-ဟူေသာ ပါဠိစကားမွ သက္ဆင္းျဖစ္ေပၚလာေသာ စကား ျဖစ္ေပသည္၊
ကထိန္-ဟူေသာပါဠိက ျမဲျခင္း-ဟူေသာ အနက္ကို ေဟာပါသည္။
ျမဲျခင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔တြင္ အခ်ိန္ကာလ ျမဲျခင္းႏွင့္ အက်ိဳးတရား ျမဲျခင္းတို႔ကို ေဟာပါသည္၊
ကထိန္-ဟူသည္ အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္လည္း ျမဲ၏။ အက်ိဳးတရားအားျဖင့္လည္း ျမဲ၏-ဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္။
( အခ်ိန္ကာလျမဲပံု )
ျမတ္စြာဘုရား သတ္မွတ္ေပးထားေသာ အခ်ိန္ကာလအတြင္းမွာသာ ကထိန္ခင္းျခင္းကို ျပဳလုပ္ၾကရ ေသာေၾကာင့္ ကထိန္သည္ အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ ျမဲေပသည္။
သီတင္းကၽြတ္ လျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႔မွစ၍ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔တိုင္ေအာင္ တလအတြင္းမွာသာ ကထိသကၤန္းလွဴျခင္း၊ ကထိန္ခင္းျခင္းကို ျပဳလုပ္ရမည္ဟု ျမတ္စြာဘုရား၏ အမိန္႔အာဏာေတာ္ျဖင့္ ပိုင္းျခားသတ္မွတ္ေပးထားေသာေၾကာင့္ တလအတြင္းမွာသာ ကထိန္ခင္းျခင္းကို ျပဳလုပ္ၾကရေပသည္၊ အျခားေသာ နတ္ေတာ္ ျပာသိုလ္ တပို႔တြဲ စေသာ လမ်ားသို႔ ေျပာင္းေရႊ႔ကာ ကထိန္ခင္း၍ မရၾကေပ၊ သို႔ျဖစ္၍ ကထိန္သည္ အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ ျမဲျခင္းျဖစ္ေပသည္။
ေဆာင္။ ။ အခ်ိန္ကာလ, ေျပာင္းမရ, ျမဲလွကထိန္မည္ ။
( အက်ိဳးျမဲပံု )
ကထိန္ခင္းေသာေက်ာင္းတိုက္၌ ေနထိုင္ၾကသည့္ (ပုရိမ၀ါမွ ထေသာ) ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ ကထိန္အက်ိဳး ၅-ပါးကို ရရွိေစ-ဟု ျမတ္စြာဘုရား ခြင့္ျပဳေပးသနားေတာ္မူေသာ အက်ိဳးတရား ၅-ပါးကို သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႔မွစ၍ တေပါင္းလျပည့္ေန႔တိုင္ေအာင္ ၅-လအထိ ျမဲစြာတည္ေန၏၊ တပါးေသာလမ်ားသို႔ ကထိန္အက်ိဳးတရားမ်ား ေျပာင္းသြားျခင္း ေရြ႔သြားျခင္း မရွိေပ၊ သို႔ျဖစ္၍ ကထိန္သည္ အက်ိဳးတရားအားျဖင့္လည္း ျမဲျခင္းျဖစ္ေပသည္။
ေဆာင္။ ။ အက်ိဳးတရား, ေရြ႔မသြား, ျမဲျငား ကထိန္မည္။
၂။ ခင္းျခင္းဟူသည္-ကထိန္အက်ိဳးမ်ားကို က်ယ္ျပန္႔သြားေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေပသည္၊
ကထိန္မခင္းေသာ ေက်ာင္းတိုက္၌ ေနထိုင္ၾကေသာ ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္မွစ၍ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔အထိ ၁-လသာ ကထိန္အက်ိဳးကို ရရွိၾကေပသည္၊
ကထိန္ခင္းေသာ ေက်ာင္းတို္က္၌ ေနထိုင္ၾကေသာ ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ ၁-လမွ ၅-လအထိ က်ယ္ျပန္႔၍ အက်ိဳးတရားမ်ားကို ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္။ ။ တလက်ိဳးကား, ငါးလပြား, ျပန္႔သြား ခင္းသည္မည္။
ဥပမာ-မိမိတို႔အိမ္သို႔ ဧည့္သည္မ်ား ေရာက္ရွိလာ၍ ငါးေခါက္ေခါက္ထားေသာ ေကာ္ေဇာႀကီးကို
ခင္းခ် ျဖန္႔ခ်လိုက္ေသာအခါ တဆမွ ငါးဆသို႔ က်ယ္ျပန္႔သြားသကဲ့သို႔ ထို႔အတူ ဒကာ ဒကာမမ်ားက ကထိန္သကၤန္းကို လွဴဒါန္းလိုက္ေသာအခါ သံဃာေတာ္မ်ားက ဝိနည္းကံျဖင့္ ကထိန္ခင္းလိုက္သည္ရွိေသာ္ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႔မွစ၍ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔အထိ ၁-လသာ ရရွိေသာ အက်ိဳးမွ တေပါင္းလျပည့္ေန႔တိုင္ေအာင္ ၅-လအထိ ကထိန္အက်ဳိးတရားမ်ား က်ယ္ျပန္႔သြားေပသည္၊ ကထိန္အက်ိဳးတရား ၅-ပါးကို ရဟန္းေတာ္မ်ား ၁-လမွ ၅-လအထိ က်ယ္ျပန္႔စြာ ခံစားခြင့္ ရရွိၾကေပသည္။
ဤကဲ့သို႔ ဒကာ ဒကာမမ်ားက သကၤန္းလွဴ၍ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ားက ၁-လမွ ၅-လအထိ ကထိန္အက်ိဳးတရား က်ယ္ျပန္႔သြားေအာင္ ဝိနည္းကံျဖင့္ ျပဳလုပ္ျခင္းကိုပင္ ခင္းသည္ဟု ဆိုရပါသည္။
၃။ ကထိန္ခင္းရျခင္းအေၾကာင္းမွာ-
ျမတ္စြာဘုရားလက္ထက္ေတာ္အခါက ပါေဝယ်ကတိုင္းသား ရဟန္း (၃ဝ) တို႔သည္ ျမတ္စြာဘုရားကို ဖူးျမင္ဖို႔ရာ ေရာက္လာၾကရာတြင္ သကၤန္းကို မိုးစိုး၍ သကၤန္းျဖင့္ ပင္ပန္းေနၾကေသာေၾကာင့္ ကထိန္ခင္းျခင္းကို ခြင့္ျပဳေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
ပါေဝယ်ကတိုင္းသား ရဟန္း (၃ဝ)တို႔၏ ရဟန္းျဖစ္လာရျခင္းအေၾကာင္းမွာ-
ျမတ္စြာဘုရား ဘုရားျဖစ္ျပီး၍ တဝါရျပီးေသာအခါ ဗာရာဏသီျပည္မွာ ကၽြတ္ထိုက္ၾကေသာ ေဝေနယ်မ်ားကို ေထာက္ထားရႈေမွ်ာ္ကာ အလိုေတာ္အတိုင္း သီတင္းသံုးေနထိုင္ေတာ္မူျပီးေနာက္ ဥရုေဝလေတာသို႔ ၾကြသြားေတာ္မူ၍ သစ္ပင္ရင္းတခုမွာ သီတင္းသံုးေနေတာ္မူ၏၊ ထိုအခါ ေကာသလမင္းႀကီးႏွင့္ ဘတူမိကြဲ ဘဒၵဝဂၢီ ညီေနာင္ (၃ဝ)တို႔သည္ ဥရုေဝလေတာထဲသို႔ ဇနီးမယားတို႔ႏွင့္တကြ ဥယ်ာဥ္ကစား ေပ်ာ္ပါးဖို႔ရာ ေရာက္လာၾကေပသည္၊ ထိုညီေနာင္ ၃-က်ိပ္တို႔အနက္ မင္းသားတေယာက္မွာ ဇနီးမယား မရွိ၍ ျပည့္တန္ဆာမကို အငွါးမယားအျဖစ္ ေခၚခဲ့ရသည္၊ ထိုျပည့္တန္ဆာမသည္ မင္းသားတို႔ ေမ့ေမ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ျဖစ္၍ ေပ်ာ္ပါးကစားေနၾကစဥ္ မင္းသား၏ ပစၥည္းဥစၥာဘ႑ာမ်ားကို ခိုးယူ၍ ထြက္ေျပးသြားေလသည္၊ မင္းသား ၃ဝ-တို႔သည္ ခိုးယူထြက္ေျပးသြားေသာ အမ်ိဳးသမီးကို လိုက္ရွာၾကရာ ျမတ္စြာဘုရားကို ေတြ႔ျမင္ၾကေလ၏၊ ျမတ္စြာဘုရားထံ ခ်ဥ္းကပ္၍
(ဘေႏၲ ဘဂဝါ ဧကံ ဣတၳႎ ပေႆယ် အပိ) ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ကို ေတြ႔ျမင္မိပါသလားဘုရား-ဟု ေလွ်ာက္၏။
ျမတ္စြာဘုရားက-(ကႎ ပန ေဝါ ကုမာရာ ဣတၳိယာ-) မင္းသားတို႔ သင္တို႔သည္ အမ်ိဳးသမီးကို ဘယ္အတြက္ လိုက္ရွာေနၾကပါသနည္း-ဟုေမးေသာ္
မင္းသားတို႔က-(ဣဓ မယံ ဘေႏၲ တႎသမတၱာ ဘဒၵဝဂၢိယာ သဟာယကာ သပဇာပတိကာ ဣမသၼႎဝနသေ႑ ပရိစာရိမွာ၊ ဧကႆ ပဇာပတိ နာေဟာသိ၊ တႆ အတၳာယ ေဝသီ အာနီတာ အေဟာသိ၊ အထ ေခါ သာ ဘေႏၲ ေဝသီ အေမွသု ပမေတၱသု ပရိစာေရေႏၲသု ဘ႑ံ အာဒါယ ပလာယိတၳ၊ ေတ မယံ ဘေႏၲ သဟာယကာ သဟာယကႆ ေဝယ်ာဝစၥံ ကေရာႏၲာ တံ ဣတၳႎ ဂေဝသႏၲာ ဣမံ ဝနသ႑ံ အာဟိ႑ာမ-)
ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား တပည့္ေတာ္တို႔သည္ မိမိတို႔ဇနီးမယားႏွင့္အတူ ဤေတာအုပ္၌ ထိုထိုဤဤ လွည့္လည္ကုန္လ်က္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ခံစားခဲ့ၾကပါကုန္သည္ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္တို႔ ၃-က်ိပ္တို႔အနက္ မင္းသားတေယာက္မွာ ဇနီးမရွိပါဘုရား၊ ထိုမင္းသားအတြက္ ျပည့္တန္ဆာမတေယာက္ကို ေခၚေဆာင္ခဲ့ပါသည္ဘုရား၊ ယခု ထိုျပည့္တန္ဆာမက တပည့္ေတာ္တို႔ ေမ့ေလ်ာ့ေပ်ာ္ပါးေနၾကစဥ္ ဘ႑ာကိုယူ၍ ထြက္ေျပးသြားပါသည္ဘုရား၊ ထိုအမ်ိဳးသမီးတေယာက္ ေပ်ာက္သြားသျဖင့္ လိုက္ရွာရသည့္အေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားၾကေလသည္။
ထိုအခါ ျမတ္စြာဘုရားက-(တံ ကႎ မညထ ေဝါ ကုမာရာ၊ ကတမံ ႏုေခါ တုမွာကံ ဝရံ၊ ယံ ဝါ တုေမွ ဣတၳႎ ဂေဝေသယ်ာထ၊ ယံ မယံ အတၱာနံ ဂေဝေသယ်ာထ)
မင္းသားတို႔ ယခုငါေျပာမည့္စကားကို သင္တို႔ ဘယ္လိုမွတ္ထင္ၾကသနည္း-သင္တို႔သည္ ေပ်ာက္သြားတဲ့ မိန္းမကို ရွာျခင္းႏွင့္ မိမိကုိယ္ကို ရွာျခင္းတို႔တြင္ အဘယ္ရွာျခင္းက ပိုျမတ္ပါသနည္း-ဟု ေမးေတာ္မူ၏၊ ပါရမီရင့္ေနၾကေသာ မင္းသားတို႔က မိမိကုိယ္ကို ရွာျခင္းက ပို၍ျမတ္ပါသည္ဘုရား-ဟု ေလွ်ာက္ထားၾကေလ၏၊
ဤကဲ့သို႔ မိမိကိုယ္ကို ရွာျခင္းက ပိုျမတ္တယ္ဆိုရင္ သင္တို႔ ထိုင္ၾကကုန္ေလာ့၊ သင္တို႔အား ငါဘုရား တရားေဟာမည္-ဟု မိန္႔ေတာ္မူျပီး
၁။ ဒါနကထာ-ဒါနႏွင့္စပ္ေသာစကား
၂။ သီလကထာ-သီလႏွင့္စပ္ေသာစကား
၃။ သဂၢကထာ-နတ္ျပည္ႏွင့္စပ္ေသာစကား
၄။ ကာမာနံ အာဒီနဝကထာ-ကာမဂုဏ္တို႔၏ အျပစ္ႏွင့္စပ္ေသာစကား
၅။ ေနကၡေမၼ အာနိသံသကထာ-ကာမဂုဏ္တို႔မွ ထြက္ေျမာက္ျခင္း၌ အက်ိဳးႏွင့္စပ္ေသာစကား
ဤေဒသနာေတာ္အစဥ္ကို ေဟာေတာ္မူ၏။
တရားေတာ္ကို နာၾကားရသျဖင့္ မင္းသားတို႔စိတ္သည္ ႏူးညံ့လ်က္ နီဝရဏကင္းစင္ စိတ္ထားၾကည္လင္ေနၾက သည္ကို သိေတာ္မူေသာ ဘုရားရွင္သည္ ဒုကၡ, သမုဒယ, နိေရာဓႏွင့္ မဂၢ-ဟူေသာ သစၥာေလးပါး တရားေတာ္ကို ေဟာေဖာ္ညႊန္ျပေတာ္မူေလ၏။
ထိုအခါ မင္းသားတို႔၏ သႏၲာန္အသီးသီးဝယ္ ညစ္ေၾကးမတင္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာ အဝတ္ျဖဴ၌ ဆိုးေရသည္ ေကာင္းစြာစြဲသကဲ့သို႔ ဒိ႒ိ ဝိစိကိစၧာ-စေသာ ျမဴအညစ္အေၾကးကင္းေသာ ဓမၼဉာဏ္မ်က္စိ ျဖစ္ေပၚလာေလ ေတာ့၏။
အခ်ိဳ႔က ေသာတာပတၱိမဂ္, အခ်ို႔က သကဒါဂါမိမဂ္, အခ်ိဳ႔က အနာဂါမိမဂ္ကို ရၾကေလသည္။
ဓမၼမ်က္စိ ရျပီးၾကေသာ မင္းသား ၃-က်ိပ္တို႔သည္ ဘုရားရွင္ထံ ရွင္ရဟန္းအျဖစ္ကို ေလွ်ာက္ထား ေတာင္းပန္ၾက ကုန္၏။
ျမတ္စြာဘုရားက-ဧထ ဘိကၡေဝါ-ဟု ေခၚေတာ္မူကာ ဧဟိ ဘိကၡဳ-ရဟန္းျပဳေပးေတာ္မူ၏၊
ဧဟိ ဘိကၡဳ-ရဟန္း လာေလာ့, ေကာင္းစြာ ဆင္းရဲ၏အဆံုးကို ျပဳဖို႔ရန္ ျမတ္ေသာအက်င့္ကို က်င့္လွည့္ေလာ့-ဟု ဘုရားရွင္ေခၚေတာ္မူသည္ႏွင့္ တျပိဳင္နက္ လူ႔အသြင္ကြယ္ေပ်ာက္၍ အလိုအေလ်ာက္ ေခါင္းတံုးရိတ္ျပီး သကၤန္းတို႔ကို ဝတ္ရံုလ်က္ သပိတ္ကိုလြယ္ကာ ျဖစ္ေပၚလာ၏။
ျမတ္စြာဘုရား သာဝတၳိျမိဳ႔ေတာ္၏ ေတာင္ဘက္ရွိ ေဇတဝန္ေက်ာင္းေတာ္၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူစဥ္ အာရညကင္ဓုတင္, ပိ႑ပါတ္ဓုတင္, ပံသုကူဓုတင္, တိစီဝရိတ္ဓုတင္မ်ားကိုေဆာင္ၾကေသာ ပါေဝယ်က တိုင္းသား ဘဒၵဝဂၢီ ညီေနာင္သံုးက်ိပ္ ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ ၁၃-ႏွစ္တိုင္တိုင္ ေတာအရပ္၌ ေနၾကျပီးေသာအခါ ျမတ္စြာဘုရားကိုဖူးျမင္ရန္ သာဝတၳိျမိဳ႔ေတာ္သို႔ အလာဝယ္ ဝါဆိုဝါကပ္ရာေန႔ နီးလြန္း၍ သာဝတၳိျမိဳ႔ေတာ္သို႔ ဝါဆိုအမီ ေရာက္ဖို႔ကား မစြမ္းႏိုင္ၾကေသာေၾကာင့္ လမ္းခရီးအၾကားရွိ သာဝတၳိႏွင့္ ၆-ယူဇနာကြာေဝးေသာ သာေကတျမိဳ႔၌ ဝါကပ္ခဲ့ၾကရကုန္၏။.
ဤသာေကတျမိဳ႔မွ ၆-ယူဇနာမွ်သာ ကြာေဝးေသာ သာဝတၳိျမိဳ႔ေတာ္၌ ဘုရားရွင္ သီတင္းသံုးေတာ္ မူေနေသာ္လည္း ဘုရားရွင္ကို ဖူးျမင္ခြင့္ မရၾကကုန္-ဟု ေတြးၾကံၾကျပီး ျငီးေငြ႔လ်က္ မိုးလပတ္လံုး ေနၾကရကုန္၏။ မိုးလလြန္၍ ပဝါရဏာျပဳျပီးၾကေသာ္ ခရီးဆက္လက္ၾကြေတာ္မူၾကရာ လမ္းခရီးအၾကား၌ မိုးႀကီးသည္းထန္စြာ ရြာသြန္းမႈေၾကာင့္ သကၤန္းမ်ား မိုးစို ရႊံ႔ညႊန္မ်ားေပက်ံ၍ ပင္ပန္းစြာ ျမတ္စြာဘုရားထံသို႔ ေရာက္လာၾကကုန္၏။
ထိုအခါ ဘုရားရွင္က-ခ်စ္သားရဟန္းတို႔ က်န္းက်န္းမာမာ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ညီညီညြတ္ညြတ္ မွ်မွ်တတ ရွိၾကလ်က္ ခရီးလမ္းပန္း ပင္ပန္းမႈမရွိဘဲ လာခဲ့ၾကရကုန္သေလာ-စသည္ျဖင့္ ႏႈတ္ဆက္စကား မိန္႔ၾကားေသာ္ ရဟန္းသံုးက်ိပ္တို႔သည္ က်န္းမာ မွ်တ ညီညြတ္ၾကပါသည္ဘုရား၊ သို႔ေသာ္ တပည့္ေတာ္မ်ား ဘုရားဖူရန္ အလာဝယ္ သာဝတၳိျမိဳ႔ေတာ္သို႔ ဝါဆိုမီေရာက္ဖို႔ရန္ မစြမ္းႏိုင္ေသာေၾကာင့္ သာေကတျမိဳ႔၌ ဝါကပ္ခဲ့ၾကပါသည္ဘုရား။
မိုးလလြန္၍ ပဝါရဏာျပဳျပီးေသာ္ ခရီးဆက္လက္ လာခဲ့ၾကရာ လမ္းခရီးအၾကား၌ မိုးသည္းထန္စြာ ရြာသြန္းမႈေၾကာင့္ သကၤန္းမ်ား မိုးစို ရႊံ႔ညႊန္မ်ားေပက်ံ၍ ေလးလံေသာသကၤန္းမ်ားျဖင့္ ပင္ပန္းစြာ လာခဲ့ရပါသည္ဘုရား။
ထိုအခါ ဘုရားရွင္သည္ ဘဒၵဝဂၢီညီေနာင္သံုးက်ိပ္ ရဟန္းေတာ္တို႔၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကုန္စင္ကို ေထာက္ရႈေတာ္မူလ်က္ အစမထင္ သံသရာတခြင္၌ ျဖစ္ခဲ့ေသာ အေၾကာင္းအရာႏွင့္စပ္ေသာ တရားေတာ္ (သံယုတၱနိကာယ္ နိဒါနဝဂၢ အနမတဂၢသံယုတ္ တႎသမတၱသုတ္) ကို ေဟာေတာ္မူလွ်င္ ထိုရဟန္းေတာ္တို႔သည္ တရားေတာ္၏ ျပီးဆံုးခ်ိန္၌ ရဟႏၲာျဖစ္သြားၾကေလ၏။
ထို႔ေနာက္ ဘုရားရွင္သည္ အႏုဇာနာမိ ဘိကၡေဝ ဝႆံ ဝု႒ာနံ ဘိကၡဴနံ ကထိနံ အတၳရိတုံ-ရဟန္းတို႔ မိုးလပတ္လံုး ေနျပီးေသာ (ပုရိမဝါမွ ထကုန္ေသာ) ရဟန္းတို႔အား ကထိန္ခင္းျခင္းငွါ ငါဘုရား ခြင့္ျပဳေတာ္ မူ၏-ဟု ကထိန္ခင္းရန္ ခြင့္ျပဳေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
၄။ ကထိန္ခင္းရျခင္း အက်ိဳးမွာ-
ဒကာ ဒကာမမ်ားက ကထိန္သကၤန္းလွဴဒါန္းသျဖင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားက ၀ိနည္းကံျဖင့္ ကထိန္ခင္းလိုက္ေသာ အခါ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန႔မွစ၍ တေပါင္းလျပည့္ေန႔တိုင္ေအာင္ ကထိန္အကိဳ်ဳ (၅)မ်ိဳးကို ရဟန္းေတာ္မ်ား ရရွိၾကေပသည္။ ကထိန္သကၤန္း လွဴဒါန္းၾကေသာ ဒကာ ဒကာမတို႔သည္လည္း ရဟန္းေတာ္မ်ားရရွိေသာ အက်ိဳး(၅)ပါးႏွင့္ ေလ်ာ္ညီစြာ အက်ိဳး(၅)ပါး ရရွိၾကေပသည္။
(၁) အနာမႏၲစာရ-ပင့္ဖိတ္ထားေသာ ဆြမ္းရွိပါလ်က္ ထင္ရွားရွိေသာ ရဟန္းကို မပန္ၾကားဘဲ အရပ္တပါးသို႔ သြားေသာ္လည္း အာပတ္မသင့္ျခင္း အက်ိဳးကို ရဟန္းေတာ္မ်ား ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ မပန္မၾကား၊ လိုရာသြား၊ ျပစ္မ်ား မသင့္ျပီ။
ကထိန္သကၤန္းလွဴဒါန္းၾကေသာ ဒကာ ဒကာမတို႔သည္လည္း ျဖစ္ေလရာ ဘ၀တိုင္း ဘ၀တိုင္း၌ အရပ္ေဒသ တပါးသို႔ သြားလိုေသာအခါ သူတပါးတို႔ တားဆီးျခင္းမျပဳႏိုင္။ လြတ္လပ္စြာ သြားႏိုင္္ျခင္းအက်ိဳးကို ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ တားဆီးကင္းကြာ၊ လြတ္လပ္စြာ၊ လိုရာသြားႏိုင္သည္။
(၂) အသမာဒါနစာရ-တိစီ၀ရိတ္ အဓိ႒ာန္တင္ထားေသာ သကၤန္းသံုးထည္တို႔တြင္ တထည္ထည္ကို ထားလိုရာ အရပ္၌ထားကာ သြားေသာ္လည္း အာပတ္မသင့္ျခင္းအက်ိဳးကို ရဟန္းေတာ္မ်ား ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ သံုးထည္ထဲမွာ၊ ထားလိုရာ၊ ထားကာ သြားႏိုင္သည္။
ကထိန္သကၤန္းလွဴဒါန္းၾကေသာ ဒကာ ဒကာမတို႔သည္လည္း ျဖစ္ေလရာ ဘ၀တိုင္း ဘ၀တိုင္းတို႔၌ အရပ္တပါးသို႔ သြားလာျခင္းကိစၥ၊ အလုပ္အကိုင္ကိစၥတို႔ကို ျပဳလုပ္ေသာအခါ တာ၀န္ကိစၥမ်ား မေလးပါဘဲ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး လြယ္လြယ္ကူကူႏွင့္ ျပီးေျမာက္ျခင္းအက်ိဳးကို ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ တာ၀န္ကိစၥ၊ မေလးရ၊ ေပါ့လွေလေတာ့သည္။
(၃) ဂဏေဘာဇန- ၄-ပါး ၄-ပါးထက္ ပိုလြန္ေသာ ရဟန္းေတာ္တို႔ကို ထမင္းစား လာခဲ့ပါ၊ ဟင္းစား လာခဲ့ပါ၊ မုန္႔စား လာခဲ့ပါ စသည္ျဖင့္ မအပ္ေသာ ဖိတ္ျခင္းျဖင့္ ဖိတ္အပ္ေသာ ဆြမ္းေဘာဇဥ္မ်ားကို စားလိုက လိုက္၍ စားေသာ္လည္း အာပတ္မသင့္ျခင္းအက်ိဳးကို ရဟန္းေတာ္မ်ား ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ေလးပါးတူပင္၊ ဂိုဏ္းေဘာဇဥ္၊ စားခ်င္ စားႏိုင္သည္။
ကထန္ိသကၤန္း လွဴဒါန္းၾကေသာ ဒကာ ဒကာမတို႔သည္လည္း ျဖစ္ေလရာ ဘ၀တိုင္း ဘ၀တိုင္း၌ စားလိုရာ အာဟာရအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကို စားခ်င္တိုင္း စားပါေသာ္လည္း ဗိုက္နာျခင္း၊ ၀မ္းေလွ်ာျခင္း၊ အဆိပ္ျဖစ္ျခင္း စေသာ ေဘးျဖစ္ျခင္းမည္သည္ မရွိ၊ စားသမွ် ေၾကညက္ျခင္းအက်ိဳးကို ရရွိၾကေလသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ စားလိုရာမ်ား၊ စားေသာ္ျငား၊ ေဘးကားမျဖစ္ျပီ။
(၄) ယာ၀ဒတၱစီ၀ရ-မ်ားစြာေသာ သကၤန္းတို႔ကို အဓိ႒ာန္မတင္၊ ၀ိကပၸနာမျပဳပါဘဲ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန႔မွစ၍ တေပါင္းလျပည့္ေန႔တိုင္ေအာင္ ငါးလအထိ သိမ္းဆည္းထားပါေသာ္လည္း အာပတ္မသင့္ျခင္း အက်ိဳးကို ရဟန္းေတာ္မ်ား ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ သကၤန္းမ်ားစြာ၊ ငါးလမွာ၊ သိမ္းကာထားႏိုင္သည္။
ကထိန္သကၤန္း လွဴဒါန္းၾကေသာ ဒကာ ဒကာမတို႔သည္လည္း ျဖစ္ေလရာ ဘ၀တိုင္းဘ၀တိုင္း၌ စိန္၊ ေရႊ၊ ေငြ၊ ပတၱျမား စသည္ မ်ားစြာေသာ ရတနာတို႔ကို သိမ္းဆည္းထားပါေသာ္လည္း ရန္သူမ်ိဳး(၅)ပါး ေဘးရန္မ်ား မရွိပါဘဲ ေကာင္းမြန္စြာ သိမ္းဆည္းထားႏိုင္ျခင္းအက်ိဳးကို ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ပစၥည္းအမ်ား၊ သိမ္းပိုက္ထား၊ ေဘးကား မရွိျပီ။
(၅) ေယာစတတၳ စီ၀ရုပၸါဒ-ကထိန္ခင္းျပီးသည္မွေနာက္၌ ကထိန္ခင္းေသာ ေက်ာင္းတိုက္သုိ႔ တပါးေသာ ေက်ာင္းတိုက္က သံဃာေတာ္မ်ား လာေရာက္ေနထိုင္ၾကရာတြင္ သံဃာအားလံုးအတြက္ သကၤန္းလွဴဒါန္း ပါေသာ္လည္း မူလ ကထိန္ခင္းထားေသာ ေက်ာင္းတိုက္က သံဃာေတာ္မ်ားကသာ ပိုင္ဆိုင္ရရွိျခင္း အက်ိဳးကိုလည္း ရရွိေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ သံဃာလွဴျငား၊ သကၤန္းမ်ား၊ သူ႔အားသာ ျဖစ္သည္။
ကထိန္သကၤန္းလွဴဒါန္းၾကေသာ ဒကာ ဒကာမတို႔သည္လည္း ျဖစ္ေလရာ ဘ၀တိုင္း ဘ၀တိုင္း၌ ကိုယ့္ပစၥည္းမ်ားကို ကိုယ္မေပးလိုက ဘယ္လို တန္ခိုးအာဏာ ႀကီးမားသူကမွ အႏိုင္အထက္ျပဳ၍ မယူႏိုင္။ ကိုယ္ကေပးမွသာ ယူလို႔ရျခင္းအက်ိးကို ရရွိၾကေပသည္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ကုိယ့္ပစၥည္းမ်ား၊ သူတပါး၊ ယူသြားကင္းပသည္။
( သဒၶမၼရံသီ ဆရာေတာ္ )
သိေကာင္းစရာ ဓမၼပေဒသာ-ပထမတြဲ စာမ်က္ႏွာ ၁၃၂-မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။
credit to - အရိပ္စစ္
ေမတၱာျဖင့္ ေ၀မွ်သူ
အႏိႈင္းမဲ့စာတိုေပစမ်ား
